Konfransinin

İSTİSMAR QUYULARINDA SKİN-ZONANIN  TƏYİNİ 

 

Tələbə:                        

          Elmi rəhbər: 

Alışlı İlkinaz Ayaz qızı                     prof. T.e.d. Salavatov T.Ş.     

III kurs, qrup 267.6   

      

  

Müəyyən  zonada  quyular  işləyərkən,  onların  quyudibi 

zonası  çirklənir.  Bunun  nəticəsində  quyudibi  zonanın 

keçiriciliyi pisləşir, bu isə hasilatın azalmasına səbəb olur.Bunu 

nəzərə  almaq  üçün,  İngilis  alimləri  Skin-faktor  deyilən 

parametiri  hesabata  daxil  etmişlər.Baxılan  məsələnin  əsas 

məqsədi  Skin-faktoru  nəzərə  alaraq,  skin  zonanın  təyin 

olunmasıdır. 

Skin zonanın təyin olunması nəticəsində quyularda əlavə 

işlərin  aparılması  müəyyən  edilir.  Belə  əlavə  işlər  kimi 

quyudibi  zonanın  turşu  ilə  yuyulması,  torpedlənməsi, 

perforasiyası  olunması  götürülə  bilər.  Aparılan  tədqiqatlar 

göstərir ki, skin zona həm müsbət, həm də mənfi təsir göstərə 

bilər. Mədən təcrübələri göstərir ki, Skin-faktorun qiyməti (-4) 

ilə  (+20)  arasında  dəyişir.  Belə  ki,  bu  parametr  mənfi  qiymət 

aldıqda  quyudibi  zonanın  keçiriciliyi  layın  keçiriciliyinə  görə 

böyüyür,  buda  hasilatın  artmasına  səbəb  olur.  Skin-faktor 

müsbət  qiymət  aldıqda  isə,  bu  zonanın  keçiriciliyi  layın 

keçiriciliyinə görə kiçih olur. Bu da hasilatın azalmasına səbəb 

olur.  Skin-faktoru  bilməklə  quyudibi  zonada  baş  verən 

prosesləri  bilmək  olar.  Bu  ona  görə  qəbul  olunur  ki,  bu 

parametrlərin  dəqiq  təyin  olunması  hasilatın  düzgün  təyin 

olunmasına  səbəb  ola  bilər.  Bəzi  hallarda  quyu  işə  düşməmiş 

---

34 

 

bu  faktorların  yaranması  müşahidə  olunur.  Belə  sistemin 

yaranmasına  səbəb,  qazıma  zamanı  gilli  məhlulun  laya 

keçməsidir.  Deyilənləri  nəzərə  alaraq  ümumi  süzülmə  tənliyi 

aşağıdakı kimi göstərilir: 

Q=

    

 

 

 

 

  

    

 

     

  

  

 

 

Qeyd  eymək  olar  ki,  skin  zonanın  qiyməti  adətən  20-

dən az olur. Layın quyudibi zonasına təsir etdikdə keçiriciliyin 

artması  skin  zonanln  keçiriciliyinin  artmasına  səbəb  olur.  Bu 

zaman  Skin-faktoru  mənfi  (  S˂0)  olacaqdır.  Mənfi  Skin-

faktorun aşağı qiyməti praktiki olaraq (S=-5) olur. Layın quyu 

zonasının  keçiriciliyinin  azalması  isə  müsbət  Skin-faktorla 

xarakterizə olunur(S˃0). Əgər layın keçiriciliyi ilə skin zonanın 

keçiriciliyi bərabər olarsa, onda Skin-faktor sıfıra bərabər olur 

(S=0).    Adətən  Skin-faktorun  qiymətin  təyin  olunması    ya 

quyunu  yoxladıqda  «Dril  Sterm  Testing»  (DST)  və  ya 

qərarlaşmış  rejimdə    quyunun  tədqiqatı  zamanı  müəyyən 

olunur.Skin-faktoru  bilməklə  keçiriciliyi  dəyişmiş  zonada 

təzyiq düşgüsünün  qiymətini tapmaq olar.Beləliklə, layın qeyri 

məhsuldar intervalının  gövdəsini  yarıb keçməsi  effekti, qazma 

və  quyunun  tamamlanma  işlərinin  aparılması  nəticəsində  olan 

mexaniki  Skin-faktordan  seçib  ayırmaq  çətin  olur.  Qalan 

dövrlərdə təhlil edərkən yuxarıda qeyd olunan müsbət və mənfi 

Skin-faktorların  cəmi    effektiv  Skin-faktoru  təyin  etməyə 

imkan verir 

Q=

    

 

 

  

 

  

  

  

  

 

 

 

 

 

 

---

35