Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 27-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublishing.
org
376 
- Зичлаб ѐпиш даражаси; 
- Идиш ичида намлик конденсати пайдо бўлишининг олдини олиш; 
Оғзи зич ѐпиладиган полиэтилен халтачаларга узум жойланиб уларнинг ичига 
босим остида газ холатидаги азот ѐки ҳаво юборилади. Уларда нафас олиш тезлиги ва 
намликни буғланиши пасаяди ҳамда мевалар механик шикастланишдан муҳофаза 
бўлади. 
Мўлжалланган газ муҳитини юзага келтириш учун темир идишларда, яъни 
баллонлардаги углеводородли газлардан фойдаланса бўлади. Бунинг учун: СО
2
-3%, 
О
2
-3%, ва N
2
-94% ли нисбатларда қўлланилади [3,4]. 
Узумни сақлаш ва ташиш учун суюқ ҳамда газ холатидаги азот ишлатилади. 
Махсус мосламалар ишлатилиб, сунъий совитилган холда ҳароратни пасайтириш, 
махсус таркибли газ муҳитидан фойдаланганга қараганда аҳамияти оз эмас. Фақат 
ҳарорат, намлик ва газ муҳити таркибини мувофиқ ҳамда бир-бирига боғлиқ бўлган 
ҳолда ишланган узумларни сифатли сақланишини таъминлайди. 
Жиҳозлаш бўйича атмосфераси назорат қилинадиган совутгич оддий 
совутгичдан умуман фарқ қилмайди. Ундаги камералар ҳаво ѐки батареяли 
компрессор қурилмасига эга. 
Атмосфераси назорат қилинадиган совутгичлар жиҳозланишининг муҳим қисми 
ишончлик, зич ѐпиладиган газоизоляцияли камералардир. 
Совутгичларни мустаҳкамлаш учун бир неча усул ва тегишли материаллар 
қўлланилади. Уларнинг асосийларидан бири камера ичини ялпи металл, яъни 
зангламайдиган тунука (1-1,5 мм) билан қопланганлигидир. Совутгичлардаги 
герметиклик газоизоляцияга узвий боғлиқ бўлиб, унга эшик, девор, ер сатхи ва улар 
орасини маҳкамлаш муҳим аҳамиятга эга.
Бошкариладиган газ муҳитида сақланганда узумни сифати 5,3-16,5 % юқори 
бўлади ва унинг озиқавий кўрсаткичлари ниҳоятда яхши бўлади. Илмий изланишлар 
асосида узум маҳсулотини 2-3% СО
2
ва 3% О
2
ва ҳавони ҳарорати 0
0
С-да сақлаш 
тавсия этилади. Атмосферани қолган қисмини азот гази тўлдириб туради [5].
Охирги йилларда чет эл ва бизнинг Республикамизда узум маҳсулотини газ 
муҳитида сақлашга уриниб кўрилмоқда. Бу усулда узум маҳсулоти оддий атмосфера 
шароитига қараганда 1-2 ой узоқроқ сақланади. Табиий камайиш бу усулда 
меъѐридан 2-3 баравар камроқ бўлади. 
Бошқариладиган газ муҳитида узум сақлаш учун махсус герметик 
беркитиладиган омбор хоналари ва газ муҳитини меъѐрида ушлаб туриш учун 
подстанция қурилиши керак бўлади. Бунга албатта осонликча эришиб бўлмайди, 
лекин шу бугунги кунда бу усул энг яхши ва истиқболли ҳисобланади. 
Узум сақланишнинг иқтисодий самарадорлиги аввалом бор унинг навига 
боғлиқдир ва ундан кейин эса маҳсулотни қайси усулда сақланишига ҳам 
боғлиқлигидир. Масалан, узум узоқ муддат бошқариладиган газ муҳитида сақлашда 
унинг иқтисодий самарадорлиги юқори бўлади. Чунки бу усул билан узум маҳсулоти 
яхши сақланади ва унда табиий камайиши ниҳоятда оз бўлиб, товар ва технологик 

---