Konferensiyasi

KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublishing.
org
368 
BALET SAN‟ATI JOZIBASI 
 
Dilbarxon Komiljonova 
O‗zbekiston davlat xoreografiya akademiyasi talabasi 
Annotatsiya:
Maqolada balet san‘atininig tarixi, о‗zbek sahnalariga kirib kelishi va 
о‗zbek milliy kuylari negizida sahnalashtirilgan baletlar haqida yoritiladi. 
Kalit sо„zlar: 
balet, ssenariy, raqs, baletmeyster, opera, pantomima, komediya, 
drama, janr. 
Ssenariy, musiqa, teatr va raqs. Bu jihalar uyg‗unligi ajoyib san‘at asarini yaratadi. 
Agar xaqiqiy romantika, sevgi dunyosi va yorqin poeziya guvohi bо‗lishni hohlasangiz, 
sizni balet dunyosiga taklif etamiz. P. Chaykovskiyning ―Oqqо‗sh kо‗li‖, ―Uyqudagi 
gо‗zal‖, 
A. Adanning ―Jizel‖, I.Strovinskiyning ―Petrushka‖, ―Humo qushi‖, 
S.Prokofevning ―Romeo va Juletto‖, ―Zolushka‖ A. Xachoturyanning ―Spartak‖ 
A.Melikovning ―Muhabbat Afsonasi‖ Baletlari sizga bu imkoniyatlarni yaratadi. Yuqori did 
bilan yaratilgan musiqa, baletmeystrning yuksak ijrochilik maxorati va sahnadagi ajoyib 
muhit, asarni tо‗la tо‗kis ochib berishga hizmat qiladi va sizni beixtiyor о‗ziga maftun 
qiladi.
Balet haqida gap ketganda, uning kelib chiqish tarixiga nazar solmasdan iloj yо‗q. 
Manbalarga tayanadigan bо‗lsak, balet uyg‗onish davrida (XVII asr) Italiyada dastlab raqs 
sahnasi, musiqiy spektakl epizodi, bitta harakat yoki kayfiyat bilan birlashtirilgan opera 
sifatida paydo bо‗lgan. Dastlabki baletlarning musiqiy asosini eski syuita tarkibiga kirgan 
xalq va saroy raqslari tashkil etgan. XVII asrning ikkinchi yarmida komediya - balet, opera - 
balet kabi yangi teatr janrlari paydo bо‗ldi, Ularda balet musiqasiga muhim о‗rin berildi va 
uni dramatizatsiyalashga harakat qilindi. Ammo XVIII asrning ikkinchi yarmida Fransuz 
xoreografi Jan Jorj Nover (1727-1810) baletni operadan ajratdi va balet alohida san‘at turi 
sifatida shakllandi. Shundan buyon J.J.Nover ning tavallud topgan sanasi (29- aprel) bayram 
sifatida keng nishonlanib kelinmoqda. Balet san‘atining eng gullagan pallasi romantizm 
davriga tо‗g‗ri keladi desak xato bо‗lmaydi. Romantizm davrida yaratilgan baletlar doimiy 

---