Konferensiyasi

Kalit so‟zlar:
yarimo‘tkazgichlar, vismut, tellur, selen, surma, elektrik 
o‘tkazuvchanlik, ampula, kvars tigel, konteyner, allotropik shakl, nigrat kislota, birikmalar, 
organik shisha, dielektriklar, asbobsozlik, radiotexnika va mikroelektronika, elektr 
qarshilik, temperatura, vodorod stibin, donor kirishma, kimyoviy xossalar, oksidlanish. 
Yarim o‗tkazgichlar texnologiyasida ko‗p sondagi elementlar ishlatiladi. Ularning 
ba‘zilari faqat legirlovchi kirishmalar bo‗lsa, boshqalari bir vaqtda Yarimo‗tkazgich 
birikmalar tarkiblovchilari va elementar (sodda) Yarimo‗tkazgichlarda legirlovchi 
kirishmalar vazifasini o‗taydi. 
Vismut (Bi) bizning ilmiy tadqiqot ishlarimizda foydalaniladigan asosiy element 
sanaladi. Vismut tabiatda erkin holda (Bi2O3) ham, birikma holida Bi2S3 ham uchraydi. 
Erkin holdagi vismut zichligi 9.8 g/sm3 , suyuqlanish temperaturasi 271.3 ˚C bo‗lgan 
yaltiroq, mo‗rt, qizg‗ish oq metaldir. U oson suyuqlanuvchi qotishmalar tarkibiga kiradi. 
Vismut havoda odatdagi temperaturada oksidlanmaydi, ammo qattiq qizdirilganda 
tamoman yonib, vismut (III)-oksidini hosil qiladi. Vismutni erituvchi modda sifatida nigrat 
kislota ishlatiladi. 
Selen (Se) tabiatda asosan oltingugurtning metallar bilan hosil qilgan tabiiy 
birikmalariga qo‗shilgan holda uchraydi. Temir kolchedani ko‗chirilganda selen sul‘fat 
kislota zavodlarining changdan tozalash kameralaridan to‗planib qoladi. Bu chang selen 
ajratib olinadigan asosiy manbadir. Selen erkin holda, xuddi oltingugurtga o‗xshash, bir 
nechta allotropik shakl o‗zgarishlari hosil qiladi. Ulardan biri kristallik selendir: uning elektr 
o‗tkazuvchanligi nihoyatda kichik, ammo u yoritilganda, elektr o‗tkazuvchanligi juda ortib 
ketadi.

---

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR,