Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 27-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublishing.
org
339 
Фурқатнинг ―Фасли навбаҳор ўлди‖ деб бошланувчи машҳур ғазали 
баҳориянинг энг гўзал намунаси бўла олади десак, янглишмаган бўламиз. 
Фасли навбаҳор ўлди, кетибон зимистонлар, 
Дўстлар ғаниматдур, сайр этинг гулистонлар. 
Субҳидам тушиб шабнам, бўлди сабзалар хуррам, 
Гул уза томиб кам-кам ѐғди абру найсонлар. 
Шоир баҳорни шу қадар гўзал тасвир этаяпдики, беихтиѐр ўқувчи кўз ўнгида 
майсалар юзига қўнган ложувард томчилар, гулларнинг қулоғига шивирлаб ѐғаѐтган 
кўклам ѐмғири намоѐн бўлади. Қушларнинг чуғури эса баҳор симфонияси янглиғ 
янграйди. 
Қумрилар қилиб ку-ку, булбул айлабон чах-чах, 
Сарви гул уза доим тортар оҳу афғонлар
27
. 
Огаҳийнинг қуйида келтирилган шитоиясида қишнинг қаттиқчилиги, жон 
асрашнинг қийинлиги, совуқ шиддатининг эл қаддини букиши ҳақида баѐн этилади: 
Келди совуқ шиддатидин ўйла қаттиғ ушбу қиш, 
Ким оғиз очғоч тўнгиб тил бўлғуси андоқки тиш. 
Гарчи ер жисми уза қор қоқимин ѐпти, вале, 
Панжаи сарсарға бўлди кўксини чок этмак иш
28
. 
Огаҳийнинг ―Мужда келди‖, ―Баҳор‖ каби ғазаллари ҳам баҳория шаклида 
ѐзилган бўлиб, уларда манзара тасвири табиат ҳодисалари орқали кўнгил 
призмасидан ўтказилади.
Ғунчалар атфолини ҳар сори хандон айлади, 
Тонг насимини қилиб гулшанда бозигар баҳор.
Сарв қадди шавқи-ю гулчеҳраси ишқи аро, 
Қумри-ю булбулни қилди нола сар-тосар баҳор
29
. 
Бу каби лирик манзумаларни янги ўзбек адабиѐтида ҳам деярли ҳар бир шоир 
ижодида учратамиз. Бу, айниқса, Чўлпон ижодида ўзгача ифода топди. ―Чўлпон 
шеърларида табиат манзаралари, фасллар тасвири аксарият шоирнинг руҳ ва 
кайфиятинигина эмас, қай бир даражада ғоя ва маслагини ҳам ўзида намоѐн этади
30
‖.
Шунингдек, Н.Шукур ва А.Ўктамлар ижодида ҳам бундай шеърлар баланд 
нуқтага кўтарилади. Ҳар икки шоир ижодида табиатни тасвир этишда чўлпонона 
ѐндашувни кузатамиз.
Назар Шукурнинг ―Қиш манзараси‖ ҳамда