Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 6-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
org
173 
Shu bilan birga, yigirilgan ip va mahsulotlarning xususiyatini oʻzgartirishning 
imkoniyatlarini kengaytiradi, yigirishda yigirilgan ipning notekisligi va uzulishi 
kamayadi.
Paxta-ipak yigirilgan ipida tabiiy tolali mahsulotlarning gigiyenik va boshqa 
xususiyatlarini yaxshilaydi, tarash va yigirishda paxta tolasi ipakning elektrlanishini 
pasaytiradi va yigirish jarayonida ish unimdorligini yuqori boʻlishini taʼminlaydi. 
Aralashma kompanentlarini toʻgʻri tanlash paxta, ipakning ikkilamchi chiqindisini 
qoʻshma qayta ishlashni birinchi muovfaqiyatli sharti hisoblanadi. Xomashyoni 
aralashtirishga tayyorlash ham muhim ahamiyatga egadir. Tabiiy tolalarni 
tayyorlashda tolali massani yetarlicha toʻliq titish va ajratish, iflos qoʻshimchalardan 
tozalash va ularni olib tashlash, texnologik talablarga muvofiq har bir xomashyoga 
jiddiy ishlov berish (qaynatish, oqartirish boʻyash va boshqalar) kabilar kiradi. 
Tolalarning uzulish va oʻtib ketishini bartaraf etish uchun ipakning ikkilamchi 
chiqindisini yetarli miqdorda titish kerak boʻladi.
Tolalarni qavatli aralashtirish istalgan tolalarni yigirishda qoʻllaniladi. Bundan 
maqsad, aralashmadagi har bir kompanentlar vazni boʻyicha oʻrnatilgan foiz nisbatda 
koʻrinishida navbatma-navbat, qavat-qavat qilib toʻshaladi va har bir qavatdan 
vertikal boʻyicha tolali massa tanlanadi. Tolalarni aralashtirishni qoʻlda ham bajarish 
mumkin. Bunda umumiy toʻshamani hosil qiluvchi bir qancha toʻshamalarni hosil 
qilish kerak. Tolali toʻshamalarni tayѐrlash uchun va ularni aralashtirish 
mexanizatsiyalashgan boʻlishi muhim. Buning uchun turli aralashtirish 
mashinalaridan qoʻllaniladi. Xolost ѐki pilta koʻrinishidagi qavatli bikopanentlarni 
aralashtirishni paxta uchun xolostli titish mashinasida ѐki tolalar uchun MIXSER-
MXI-6 mashinasida amalga oshirish mumkin.
Tabiiy ipak chiqindilarining tasnifiga koʻra, ular 20 ga yaqin turlarga ega. 
Barcha turdagi chiqindilarni ikkita asosiy guruhlarga boʻlishimiz mumkin yuqori 
sifatli xom ipak ishlab chiqarish uchun yaroqsiz boʻlgan butun qobiqli pillalar va 
chuvishga tayyorlash, chuvish vaqtida hosil boʻluvchi qobiqning alohida tolali 
qismlari chiqindilariga ajratiladi. Bu chiqindilar bir biridan tolalarning holati va 
ularning harakteristikasi boʻyicha farq qiladi. Ipakning tolali chiqindilari turli 

---