Konchilik” fakulteti “Noyob va radioaktiv metallar rudalarini qazish va qayta ishlash” kafedrasi

Minerallarning tiniqligi – minerallar plastinkachalarining nurni nechog’li yaxshi o’tkazishiga qarab tiniq, yarim tiniq, xira va tiniqmas bo’ladi. Tiniq minerallarga tog’ billuri, gips, osh tuzi, yarim tiniq minerallarga opal, xalsedon minerallari, yupqa plastinkalaridan nur o’tadigan, shunda ham tagidagi jismlar bilinar bilinmas ko’rinadigan xira minerallarga dala shpatlari va hech nur o’tkazmaydigan, tiniqmas minerallarga pirit, gematit, magnetit, va boshqa minerallar misol bo’ladi.

Minerallarning yaltiroqligi. Minerallarning sirti yorug’lik nurini ma’lum darajada qaytaradi. Ba’zi minerallarning sirti xira, boshqa minerallarning sirti esa yaltiroq bo’ladi. Minerallarda shishasimon metalsimon, sadafsimon va och kulrang tusdagi yaltiroqlik ko’proq tarqalgan.

Mineralning yaltiroqligi uning sindirish ko`rsatikichga (p) bog`liqdir u qo’yidagicha bo`linadi:

metaldek - pirit, galenit;

yarim metaldek - magnetik, il'menit;

metaldek yaltiramaydigan;

A) olmosdek – kassiterit, sfalerit;

B) sadafdek – talk, slyuda;

V) shishadek – dala shpatlari, kaltsit;

G) yog’dek – nefelin, kvarts (sinishida).

Mineral donalaridan tashkil topgan agregatlarning yaltiroqligi donalarning joylanish formasiga va uning katta – kichikligiga bog’liqdir va u qo’yidagicha bo’ladi:

ipakdek-gips, selenit, asbest;

mumdek-serpentin, xaltsedan;