Qwfdg354JJfshridg2F12A3rdfgDfhgJkgRe4F6zrHHTer45HHDfSFg4Ksk S FgERT176Ge4Gs
Huddi shu yopiq kalit egasigina yuqorida ko’rsatilgan manzildan birkoinlarni jo’nata oladi. Har bir bitkoin manzilga faqat bittagina yopiq kalit mos keladi va ular o’ta murakkab matematik formulalar orqali o’zaro bog’langan. Manzilni bilgan xolda unga mos bo’lgan yopiq kalitni topish nazariy jihatdan ham, amaliy jihatdan ham mumkin emas. Bitkoin tarmog’ining har qanday foydalanuvchisi mustaqil ravishda va tekinga istalgan sondagi bitkoin manzillar va yopiq kalitlarni yaratishi mumkin.
Mumkin bo’lgan manzillarni juda ham ko’plab variantlari bo’lgani uchun ikki marta bir hil manzilni generatsiya qilish ehtimolligi deyarli nolga tengdir.
Misol uchun, Ravshan ismli tarmoq ishtirokchisi o’z yopiq kaliti yordamida bu yopiq kalitini hech kimsaga bildirmasdan turib, o’zining bitkoin manzilidan istalgan bitkoin manzilga pullar jo’natishi mumkin. Buning uchun u o’z kom’yuterida kerakli tranzaktsiyani hosil qiladi va uni yopiq kalit bilan imzolaydi. Bu tranzaktsiyani tarmoqqa jo’natishdan avval Ravshanning komp’yuteridagi bitkoin-dastur ushbu ma’lumotni bir qancha matematik formulalar yordamida qayta ishlaydi va natijada raqamli imzo deb ataladigan mahsus kodni generatsiya qiladi. Bu jarayon Ravshanning komp’yuteri tarmoqqa ulanmagan bo’lsa ham avtomatik tarzda bajarilaveradi. Raqamli imzo tranzaktsiya va yopiq kalitlarning konkret juftligi uchun unikal bo’ladi va u bank chekidagi imzoga o’xshab ketadi. Shundan so’ng Ravshan raqamli imzoni tranzaktsiya bilan birgalikda bitkoin tarmoqqa jo’natadi. Ravshanning raqamli imzosini olgan komp’yuterlar unga mos bo’lgan yopiq kalitni topa olmaydilar, chunki raqamli imzo yaratilayotganda juda ham murakkab matematik formulalar yordamida hisob kitoblar bajarilgan. Ammo Ravshanning raqamli imzosi va uning bitkoin manzilidan foydalangan xolda raqamli imzo Ravshanning adresiga mos bo’lgan yopiq kalit yordamida yaratilganiga ishonch hosil qilish mumkin. Shunday qilib, tranzaktsiyaning ikkala tomonida ham kriptografik operatsiyalar bajariladi: bir tomonda raqamli imzo hosil qilinsa, ikkinchi tomonda raqamli imzo tekshiriladi. Bitkoin-tarmoqning barcha tugunlari barcha tranzaktsiyalarni tekshirishlari lozim, chunki bu ishni bajarish uchun hech qanday boshqa markaziy organning o’zi mavjud emas. Ravshanning haqiqiy yopiq birkoin manzili borligiga ishonch hosil qilinganidan so’ng, komp’yuter tizimi ushbu manzilda jo’natilish uchun mo’ljallanilgan pullar bormi yoki yo’qligini tekshiradi. Buning uchun tugunlar Ravshan ko’rsatgan manzildagi oldingi barcha bitkoin-tranzaktsiyalarning yozuvlarini skanirovka qiladilar. Bitkoin tarmoqning yaratuvchisi Satoshi Nakamoto ham agar tugunlar tranzaktsiyalarni ular olingan zahoti yozib qo’salar, jiddiy muammolar paydo bo’lishini yaxshi tushungan. Chunki har bir tranzaktsiya haqidadi ma’lumot bir tugunlarga oldinroq va boshqalariga keyinroq kelgandan so’ng, har bir manzilda saqlanayotgan bitkoinlar soni bo’yicha tushunmovchiliklar paydo bo’lishi mumkin. Tarmoq sinxronizatsiyasi muammosini hal qilish uchun Satoshi tarmoqning har bir tuguni ishtirok etishi mumkin bo’lgan mug’ombirona konkurs o’tkazilishi tashkil etishini taklif qildi. Konkursda ishtirok etayotgan tugunlar eng so’nggi tranzaktsiyalarni bloklar deb ataladigan ruyhatlarga yig’adilar. Blok hosil qilinganidan so’ng, unga mahsus kriptografik xesh-funktsiya
SHA 256 ni qo’llaydilar. Bu xesh-funktsiya istalgan qiymatga ega bo’la oladi va ularning asosida unikal 64-razryadli qiymatni generatsiya qiladi. Konkurs ishtirokchilari esa boshida bir qancha nollar bo’lgan xesh-funktsiyali blok tuzishga harakat qiladilar. Masalan, agarda konkurs shartlari bo’yicha boshida beshta nolli xesh-funktsiya topish talab qilinsa, u xolda quyida keltirilgan ikkita xesh konkursda g’alaba keltira olar edi:
