Kompyuterni tashkil etilishi 6-Ma’ruza: Buyruqlar tizimi arxitekturasi

KOMPYUTERNI TASHKIL ETILISHI

6-Ma’ruza: Buyruqlar tizimi arxitekturasi

Ma’ruza rejasi
Ma’lumotlar formatlari standartlari
Tashqi qurilmalar bilan ma’lumot almashish
Interfeyslarni tashkil etilishi
1
2
3

Kompyuterlarda ifodalanishi mumkin bo‘lgan ma’lumotlarning xillarini ikkita turkumga ajratish mumkin:

Ma’lumotlar formatlari standartlari

• Kompyuterlarda ifodalanishi mumkin bo‘lgan ma’lumotlarning xillarini ikkita turkumga ajratish mumkin:
• Raqamli ma’lumotlar, ya’ni sonlar bilan ifodalanuvchi ma’lumotlar.
• Raqamli bo‘lmagan ma’lumotlar.

Raqamli ma’lumotlar

• Butun sonlar. Raqamli ma’lumotlarning asosiysi – bu butun sonlardir. Butun sonlar kompyuterda ikkilik sonlar ko‘rinishida saqlanadi. Ular odatda 8, 16, 32 va 64 bitli uzunliklardan biriga ega bo‘lishlari mumkin. Kompyuterda butun sonlar ishorali va ishorasiz ko‘rinishlarda ifodalanishi mumkin. 32-razryadli so‘z yordamida 0 dan 232-1 gacha bo‘lgan ishorasiz, hamda -231-1 dan +231-1 gacha bo‘lgan ishorali butun sonlarni ifodalash mumkin.

Butun sonlar

Raqamli ma’lumotlar

• Butun bo‘lmagan sonlar. Butun bo‘lmagan sonlarni (3,14; 0,495; 0,0056; …) ifodalash uchun suriluvchi nuqtali sonlar ishlatiladi. Ularning uzunliklari 32, 64 yoki 128 bitgacha bo‘lishi mumkin

Suriluvchi nuqtali sonning IEEE standartidagi formatlari

Raqamli ma’lumotlarga misol:

Suriluvchi nuqtali
sonlarga misollar

Raqamli ma’lumotlar

• O‘nlik sonlar. Bunda o‘nlik sistemasida yozilgan har bir raqam, ikkilik sistemasidagi to‘rtta raqam bilan almashtiriladi. Ikkita o‘nlik raqam, bitta baytga joylashtiriladi. Bu ikkilik-o‘nlik formati deb ataladi.

O‘nlik sonlarga misollar

Raqamli bo‘lmagan ma’lumotlar va ularning xillari

• Simvolli ma’lumotlar. Matnlarni ishlashda, ma’lumotlar bazalarini boshqarishda va boshqa shularga o‘xshash xollarda simvolli ma’lumotlar bilan ishlashga to‘g‘ri keladi. Simvolli ma’lumotlarga misol qilib ASCII (American Standard Code for Information Interchange) va UNICODE kodlarini keltirish mumkin. Ularning uzunliklari mos xolda 7 (8) va 16 razryadli bo‘lishi mumkin

ASCII simvollariga to‘g‘ri keladigan kodlarning jadvali