«Kompyuter tizimlari» kafedrasi S. T. Kubayev, U. I. Murtazayeva kompyuter tizimlarini loyihalash va tashkil etish

Nazorat uchun savollar

1. 
   Windows operatsion tizimi buyruqlari nimalardan iborat?
   
2. 
   Operatsion tizim ishlashini tezlashtirishni tushintiring.
   
3. 
   Nosozlikni "aniqlash"ga imkon beruvchi BIOS'ning ovoz kodlari mazmuni aniqlash
   

4. Xotiraning shajaraviy strukturasini tushuntirib bering.

5. 
   Tizimli xotira qanday tashkil etilishini aytib bering.
   
6. 
   Umumiy xotirali tizimlar haqida gapiring.
   
7. 
   Taqsimlangan xotirali tizimlarni tushuntiring.
   
8. 
   Xotiraning mantiqiy tashkil etilishini tushuntirib bering.
   
9. 
   Zamonaviy hisoblash tizimlarida xotira qanday tashkil etiladi?
   
10. 
    Kompyuter tarmoqlarining qanday topologiyalardan iborat?
    
11. 
    Muhitni ajratish va multipleksrlash nimadan iborat?
    
12. 
    IEEE 802.11 standartining oilalari qanday standatlarni o’z ichiga oladi?
    

IV-BOB. KOMPYUTER TIZIMLARINI LOYIHALASH
4.1. Ko'p yadroli protsessorlar.
Protsessorni mikroprotsessor yoki CPU (ya’ni, Central Processing Unit – markaziy protsessor ) deb ham atashadi. Protsessor arifmetik va mantiqiy amallarni bajaradi, xotira bilan bog’lanadi va barcha qurilmalar ishini boshqaradi. Zamonaviy kompyuterlarda protsessor vazifasini 10 mm kvadratdan ham kichik yuzali yagona yarim o’tkazgichli kristalda (kremniy yoki germaniy) joylashgan millionlab mitti tranzistorlardan tashkil topgan mikroprsessor, ya’ni o’ta zich integral sxema bajarmoqda.
Protsessorning ish unumdorligini uning tezligi (taktli chastota) va razryadlar soni bilan belgilanadi. Tezlik protsessorning 1 sekundda saqlanayotgan ma’lumotlar kompyuter elektr manbaidan uzulganda yoki qayta yuklanganda o’chib ketadi.
Aksariyat hollarda MP o’z ichiga:
Kesh – kichik hajmli (virtual) xotiraga ega juda tez (8 dan 512 Kbayt ga qadar) saqlash qurilmasini o’z nuqtasi o’zgaruvchan sonlarning matematik protsessorini mujassam etadi.
Zamonaviy protsessorlar mikroprotsessorlar ko’rinishida tayyorlanadi. Jismonan mikroprotsessor integral sxema ko’rinishidan iborat, ya’ni u umumiy maydoni atigi bir necha kvadrat millimetr keladigan to’g’ri burchak shaklga ega kristall holatdagi kremniyning yupqa plastinkasi ko’rinishida tayyorlangan bo’lib, ustiga protsessorning barcha ishlarini bajaradigan sxemalar (qoliplar) joylashtirilgan.
Hisoblash tizimida parallel ishlaydigan bir nechta protsessorlar bo’lishi mumkin. Bunday tizimlar – ko’p protsessorli tizimlar deb ataladi. Eng birinchi MP - 4004 rusumli mikroprotsessor 1971 yilda Intel firmasi (AQSh) tomonidan ishlab chiqarilgan. Bugungi kunda mikroprotsessorlarning bir necha yuzlab turi tayyorlanadi, biroq ular orasida Intel va AMD firmalari tomonidan ishlab chiqarilayotgan mikroprotsessorlar eng ko’p tarqalgan mikroprotsessorlar deb e’tirof etilmoqda.
Ikki yadroli va ko’p yadroli protsessorlar
Intel injenerlari protsessorlarga borgan sari ko’proq tranzistorlarni kiritib, bir kristalda ikki va undan ko’p yadroli protsessorlarni ishlab chiqib doimiy ravishda protsessorli texnologiyalarni takomillashtirib bormoqda. Mos keluvchi dasturiy ta’minotdan foydalanilganda ko’p yadroli arxitektura bir necha dasturiy oqimlarni baravariga bajarish imkonini ta’minlaydi.
Bu texnologiya qanday ishlaydi?
Protsessor yadrosi sonini oshirish uning javob vaqtini yaxshilab, ko’p oqimli kodni bajarishni samaraliligini oshiradi va qo’shimchalardan baravariga foydalanganda hisoblashning barcha ustunliklarini ta’minlab, hisoblash tizimi mahsuldorligini ancha oshiradi.