1. Kompyuter tarmoqlarining asosiy tarkibiy qismlari Aloqa modeli darajalari:
1. Dastur darajasi - foydalanuvchi dasturlardan foydalangan holda hujjat yaratadi.
2. Taqdimot qatlami - kompyuterning operatsion tizimi ma'lumotlar joylashgan joyni qayd qiladi va keyingi daraja bilan o'zaro aloqani ta'minlaydi.
3. Sessiya darajasi - kompyuter tarmoq bilan o'zaro aloqada bo'ladi: foydalanuvchining tarmoqqa kirish huquqini tekshiradi va hujjatni transport qatlami protokollariga o'tkazadi.
4. Transport qatlami - hujjat ishlatilgan tarmoqdagi ma'lumotlarni uzatishi kerak bo'lgan shaklga aylantiriladi.
5. Tarmoq qatlami tarmoqdagi ma'lumotlar harakati yo'nalishini belgilaydi.
6. Ulanish darajasi tarmoq sathidan olingan ma'lumotlarga muvofiq signallarni modulyatsiya qilish uchun zarur. Kompyuterda ushbu funktsiyalar tarmoq kartasi yoki modem tomonidan amalga oshiriladi.
7. Jismoniy qatlam... Ushbu darajada real ma'lumotlarni uzatish amalga oshiriladi. Bu erda hech qanday hujjatlar, paketlar va baytlar yo'q - faqat bitlar. Hujjatni tiklash asta-sekin, pastki darajadan yuqori darajaga o'tishda sodir bo'ladi. Jismoniy qatlam kompyuterdan tashqarida. Mahalliy tarmoqlarda bu tarmoqning o'zi jihozlangan. Modemlardan foydalangan holda masofadan aloqa qilish uchun bu telefon liniyalari, kommutatsiya uskunalari va boshqalar.
Server va mijozning turli xil protokol qatlamlari bir-biri bilan bevosita o'zaro aloqada emas, lekin ular jismoniy qatlam orqali o'zaro ta'sir o'tkazadilar. Sekin-asta yuqoridan pastga qarab harakatlanadigan ma'lumotlar uzluksiz ravishda o'zgartiriladi. Bu darajalarning bir-biri bilan virtual o'zaro ta'sirini yaratadi. Biroq, virtuallikka qaramay, bu hali ham ma'lumotlar o'tadigan aloqalar. Zamonaviy Internetdagi barcha xizmatlar virtual ulanishlarga asoslangan.
Mahalliy tarmoqlar (LAN). Agar kompyuterlar bir-biriga yaqin bo'lsa, umumiy tarmoq uskunalari to'plamini baham ko'rsatsalar va bitta dasturiy ta'minot to'plami tomonidan boshqarilsa, u holda bunday tarmoq mahalliy tarmoq deb ataladi. Mahalliy tarmoqlarni yaratish korxonalarning alohida bo'limlari uchun xosdir. LANda o'zaro ta'sir modelining axborot almashinuvini tashkil qilishni ko'rib chiqamiz.
Server LANlarida foydalanuvchi ish stantsiyalari bilan o'zaro ta'sirining ikkita modeli amalga oshiriladi: fayl serveri va model mijoz-server. Birinchi modelda server har bir ish stantsiyasi uchun ma'lumotlar bazasi fayllariga kirishni ta'minlaydi va u shu erda tugaydi. Masalan, Moskvaning ma'lum bir ko'chasida yashovchi soliq to'lovchilar to'g'risida ma'lumot olish uchun fayl-server ma'lumotlar bazasidan foydalanilsa, hududiy okrug bo'yicha barcha jadval tarmoq orqali uzatiladi va undagi qaysi yozuvlar so'rovni qondiradi va qaysi biri qondirilmasligini hal qilish kerak. ish stantsiyasining o'zi. Shunday qilib, fayl-server modelining ishlashi tarmoqdagi tirbandlikka olib keladi.
Ushbu kamchiliklarni bartaraf etishga mijoz-server modelida erishiladi. Bunday holda, dastur tizimi ikki qismga bo'linadi: tashqi, foydalanuvchiga qaragan va mijoz deb nomlangan, va ichki, xizmat ko'rsatuvchi va server deb nomlangan. Server - bu resurslarga ega bo'lgan va ta'minlovchi mashina, mijoz esa ushbu resurslarning potentsial iste'molchisi hisoblanadi. Resurslarning rolini fayl tizimi (fayl serveri), protsessor (hisoblash serveri), ma'lumotlar bazasi (ma'lumotlar bazasi serveri), printer (printer-server) va boshqalar o'ynashi mumkin, chunki server (yoki serverlar) bir vaqtning o'zida ko'p mijozlarga xizmat qiladi, kompyuter kompyuterida ko'p vazifali operatsion tizim ishlashi kerak.
Mijoz-server modelida server faol rol o'ynaydi, chunki uning dasturiy ta'minoti serverni "avval o'ylab ko'ring, keyinroq bajaring". Tarmoq bo'ylab oqadigan ma'lumotlar oqimlari kichrayadi, chunki server avval so'rovlarni ko'rib chiqadi va keyin mijozga kerakli narsani yuboradi. Shuningdek, server yozuvlarga alohida kirish huquqini nazorat qiladi, bu esa ma'lumotlarning katta xavfsizligini ta'minlaydi.
Shaxsiy kompyuter asosida yaratilgan "mijoz-server" modelida quyidagilar taklif etiladi:
· Tarmoq ko'plab serverlar va mijozlarni o'z ichiga oladi;
· Hisoblash tizimining asosini ish stantsiyalari tashkil qiladi, ularning har biri mijoz vazifasini bajaradi va serverda joylashgan ma'lumotlarni so'raydi;
· Tizim foydalanuvchisi kerakli ma'lumotni qaerdaligini bilish ehtiyojidan xalos bo'ladi, u shunchaki kerakli narsani so'raydi;
· Tizim har xil sinf va turdagi kompyuterlarni har xil tizimlarga birlashtirgan ochiq arxitektura shaklida amalga oshiriladi.
