Kompyuter tarmoqlari telekommunikatsiya texnologiyalari, 5 semestr

Sensor tizimostisi

Ta’minot tizimostisi

Taymer

OXQ

Protsessor

Kesh

DXQ

ADC

Hisoblash tizimostisi

24.4-rasm. Simsiz sensor tarmoq tuguni

Datchiklar har hil bo‘lishi mumkin. Odatda haroratni, bosimni, namlikni, yorug‘likni, vibratsiyani, joylashuv o‘rnini aniqlaydigan datchiklar qo‘llaniladi, kam hollarda – magnitli elektrik, kimyoviy (masalan, CO,CO2 tarkibini, radiatsiya tarqalishini o‘lchaydigan), tovushli va boshqa turlar qo‘llaniladi. Qo‘llaniladigan datchiklar, simsiz sensor tarmoqlari bajaradigan funksiyalarga bog‘liq.

Datchikdan olingan elektrik signallar odatda qayta ishlash uchun tayyor bo‘lmaydi, shuning uchun ular o‘zgaruvchi boshqichdan o‘tadi. Masalan, signal amplitudasini kuchaytirish uchun kuchni talab qiladi, belgilangan diapazon chastotalarida yoqimsiz shovqinni yo‘qotish uchun filtrni qo‘llash mumkin. O‘zgartilgan signal analog-raqamli o‘zgartiruvchi (ARO‘) yordamida raqamli signalga o‘zgaradi. Natijada signal raqamli shaklda olinadi va protsessorda qayta ishlanishi va mikrokontroller xotirasida saqlanishi uchun tayyor bo‘ladi. Bajaruvchi mexanizmlar aktuator orqali tarmoq tugunidan tashqi muhitga ta’sirni uzatish mumkin. Sensor tugun elektr ta’minoti uncha kichik bo‘lmagan batareya orqali amalga oshiriladi.
SST tarmoqlar uchun o‘lchamnan boshqa qat’iy cheklovlar ham mavjud, ular:

• 
  juda kam energiyaning sarflanishi;
  
• 
  kichik oraliqlarda tugunlarning katta imqdori bilan ishlash;
  
• 
  ishlab chiqarishda past bahoga ega bo‘lish;
  
• 
  avtonom holatda bo‘lish va xizmat taqdim etmasdan ishlash;
  
• 
  tashqi muhitga moslashuv.
  

Sensor tugunlarning tashqi ko‘rinishi 24.5-rasmda berilgan.



24.5-rasm. Sensor tugunlarning tashqi ko‘rinishi
Funksiyalarni bajarish uchun har bir sensor tugunga maxsus operatsion tizim (OT) o‘rnatiladi. Sensor tugunlar uchun ommabop bo‘lgan opreatsion tizimlardan biri Berkli universitetida ishlab chiqilgan ochiq kodli TinyOS – cheklangan hisoblash resurslari sharoitida ishlashga mo‘ljallangan, holatlar bilan boshqariladigan real vaqt operatsion tizimidir. Ushbu operatsion tizim orqali sensorlar o‘z qo‘shnilari bilan avtomatik ravishda aloqa o‘rnatadi va berilgan topoplogiyada sensor tarmoqni tuzadi.
24.1-jadvalda ML-Node-Z (kompaniya MeshLogic, Rossiya) va ZigBi t (Atmel kompaniyasы, AQSh) sensor tugunlari parametrlari keltirilgan. Aytish joizki, ushbu platalarda integrallashgan sensor datchiklar mavjud emas.

24.1-jadval. Sensor tugunlarning xarakteristikalari