Kompyuter tarmoqlari (Oraliq)

Seans pag’onasi
Foydalanuvchilarning uzoqlashgan jarayonlari o'rtasida aloqa seansini ochish uchun
mo'ljallangan. U shartli adreslarni, ya'ni axborotni kiritish/chiqarish nuqtalari raqami yoki
oxirgi tizimlarni o'zaro bog'langan portlarini aniqlash bilan shug'ullanadi.
Seans pog'onasi xar xil kompyuterlardagi ikki qo'llanish dasturlari orasida seans deb
ataluvchi bog'lanishni o'rnatish, foydalanish va yakunlash imkonini beradi. Ushbu pog'onada
tarmoqdagi ikki qo'llanish dasturlar aloqasi uchun zarur bo'lgan nomlarni tanib olish va
himoya vazifalari bajariladi, o'zaro bog'lanish jarayonlar o'rtasida dialogni boshqarishni
ta'minlaydi, ya'ni tomonlardan qaysi biri qachon va qancha vaqt uzatish bajarishini
boshqaradi.

---

Taqdimot pog'onasi
Oltinchi pog'ona-taqdimot pog'onasi, ettinchi pog'onadan kelgan ma'lumotlar mazkur
tarmoqda har qanday ma'lumot taqdim etiladigan ko'rinishga aylantiriladi.
Bu orqali tarmoq oxirgi tizimlari sifatida kompyuterning har xil turlarini qo'llashni
cheklamaydi.
Bu erda ma'lumotlarni siqish, ularni shifrlash kabi vazifalar amalga oshiriladi.
Amaliy pag’ona
Ettinchi pog'ona bo'lib, unda foydalanuvchilar terminal tizimlarida va ular o'zaro hamkorlik
qiladigan tarmoqning oxirgi tizimlarida bajariladigan qo'llanish jarayonlari o'zaro hamkorligi
boshqaruvi amalga oshiriladi.
Shunga muvofiq ettinchi pog'ona ob'ektlarning o'zaro hamkorlik protokoli qo'llanish
pag’onasi deyiladi
Amaliy pag’ona protokollari
FTP
– protokoli (File Transfer Protocol) HTTP protokoli-
dan farqli fayllar bilan ishlaydi. Bu protokol amaliy bosqichda
ishlaydi va transport protokoli sifatida TCP – protokolini ish-
latadi. Uning asosiy vazifasi fayllarni FTP – serverga uzatish
hamda undan olishdir. FTP – protokoli buyruqlar to‘plamidan
iborat bo‘lib, axborotlarni uzatish va ulash tartiblarini bayon
qiladi. Bu holda buyruqlar va axborotlar turli portlardan foy-
dalanib uzatiladi. Standart portlar sifatida 21 va 20 – port-
lar ishlatiladi: birinchisi – axborotlarni uzatadi, ikkinchisi –
buyruqlarni uzatadi. Undan tashqari portlar dinamik bo‘lishi
Mumkin.
POP3 va SMTP
Ma’lumotlar bilan almashishning elektron pochta usulidan foydalanish anchadan beri oddiy
pochta xizmatiga alternativ bo‘lib xizmat qiladi. Elektron pochta ancha samarali va tezdir.
Bu xizmatni amalga oshirish POP3 (Post Office Protocol Version3) va SMTP(Simple Mail
Transfer Protocol) sharofati evaziga amalga oshiriladi.
Internet nomlari xizmati DNS domen nomlari xizmati
¢TCP/IP tarmoqlarida muhim tizim xizmati hisoblanadi. DNS -ning maqsadi - ramziy
nomlarni IP -manzillarga aylantirish va aksincha, xostlar va xostlar guruhlari (domenlar)
haqida qo'shimcha ma'lumot berishdan iborat.
¢Internetda DNS xizmati turli xil xostlarda joylashgan ismlarni daraxt ko'rinishidagi ierarxik
ma'lumotlar bazasida ishlaydi.

---