Kompyuter tarmoqlari (Oraliq)

Ma’ruza-5
Mavzu: OSI etalon modeli. OSI pog’onasining tarixi.
REJA:
1. OSI etalon modeli;
2.Ochiq tizimlarning tashkil etilishi;
3.OSI pog’onalari, ularning vazifasi;
OSI etalon modeli.

---

«Open Systems Interconnection Basic Reference Model — Ochiq tizimlarning o‘zaro
bog‘lanish etalon modeli deb nomlangan model dastlabki ko’rininshida hujjat bo’lib ro‘yxatdan
o‘tkazilan. 1978-yilda u OSI /ISO (GOST R ISO/МЭК 7498-1-99) tarmoq protokollari
stekining tarmoq modeli hisoblandi. Modelning maqsadi har bir pog‘onada hozirda mavjud
yoki mavjud bo‘lmagan har xil texnologiyalar ishlashiga qaratilgan.
OSI modelining arxitektorlar guruhi Buyuk Britaniya, Fransiya va AQSHning
kompyuter-telekom sanoati vakillaridan iborat edi. Ularning yordamida qisqa muddatda ochiq
ti zimlarning to‘liq ishlashiga erishildi. Qaysidir vaqtgacha OSI to‘g‘ri bo‘lib ko‘rindi. Butun
yer yuzi bo‘ylab minglab texnika siyosatchilari va muhandislari OSI standartlarini yaratish
bo‘yicha katta hissa larini qo‘shdilar va u kimga kerak bo‘lsa, barcha uni qo‘llab-quvvatladi.
Bular kompyuter va telekommunikatsiya kompaniyalari, xalqaro standartlarni
ishlab-chiqaruvchi qo‘mitalar va davlatning milliy boshqarmalari edi. 1980-yillarning
o‘rtalarida shubhasiz yutuq OSI standartlarini qabul qilishdan boshqa yo‘l yo‘qligini ko‘rsatdi.
O‘tgan asr 90-yillarning oxirlariga kelib, OSI loyihasi unutila boshlandi. Nima
sababdan? Sababi arzon va moslashuvchan bo‘lgan va kam ta’riflangan alternativ Transmission
Control Protocol / Internet Protocol (TCP/IP) borligi bo‘ldi. OSI loyihasi darz ketganda (bu
rasman 1996-yilda bo‘lgan) Internetning asosiy g‘oyachilaridan biri Eynar Stefferrud (Einar
Stefferud) «OSI is a beautiful dream, and TCP/IP is living it», ya’ni «OSI modeli qanday
chiroyli orzu, TCP/IP esa barchasidan yashovchandir» degan edi.
OSI ikkita asosiy tarkibiy qismga ega, bu tarmoqning abstrakt modeli bo'lib, u "Asosiy
etalon modeli" yoki "yetti pog’onali model" deb nomlangan va o'ziga xos protokollar to'plami.
OSI mos yozuvlar modeli tarmoq kontseptsiyalarini o'qitishda katta yutuq bo'ldi. U tarmoq
qurilmalari va dasturiy ta'minot o'rtasidagi o'zaro muvofiqlikni belgilaydigan protokol
pog’onalarining izchil modeli g'oyasini ilgari surdi.