«Kompyuter injiniringi» fakulteti «Kompyuter injiniringi» baǵdari II kurs 301-20 topar studenti Qutlimuratov Alisherdiń

2. 6.-mısal. X diskret t. m. bólistiriw nızamı berilgen:

M X hám D X ni esaplaymiz:
MX=-1 -0. 2+0-0. 1+1 -0. 3+2-0. 4=0. 9,
DX = (-1) 2 • 0. 2 +12 • 0. 3 + 22 • 0. 4 - (0. 9 ) 2 = 1. 29.
X t. m. o 'rtacha kvadratik tarqaqlıǵı (shetlesiwi) dep, dispersiyadan
alınǵan kvadrat túbirge aytıladı :

Dispersiyanin ózgesheliklerinen ortasha kvadratik bóliniwdıń ózgeshelikleri kelip shıǵadı :

Itimallar teoriyasınıń zárúrli túsiniklerinen biri tosınarlı muǵdar túsinigi bolıp tabıladı.
Tariyp. Tájiriybe nátiyjesinde ol yamasa bul bahanı qabıllawı aldınan málim bolmaǵan muǵdar tosınarlı muǵdar dep ataladı.
Tosınarlı muǵdarlar latin álippesiniń bas háripleri X,Y,Z,.. (yamasa grek álippesiniń kishi háripleri (ksi), (eta), (dzeta), …) menen, qabıl etetuǵın bahaları bolsa kishi háripler menen belgilenedi.
Tosınarlı muǵdarlarǵa mısallar keltiremiz:
1)X - táwekeline alınǵan ónimler ishinde sapasızlari sanı ;
2)Y-n ta kósher úzilgende nıshanǵa tekkanlari sanı ;
3)Z - ásbaptıń beto'xtov islew waqıtı ;
4)U – [0,1] kesmadan táwekeline saylanǵan noqattıń koordinataları ;
5)V - bir kúnde tuwılatuǵın bópeler sanı hám t.b.
Tariyp. Eger tosınarlı muǵdar chekli yamasa sanaqlı sandaǵı bahalar qabıl qilsa, bunday tosınarlı muǵdar diskret tipdagi tosınarlı muǵdar dep ataladı.
Endi tosınarlı muǵdardı qatań tariypini keltiremiz.
Tariyp. elementar hádiyseler keńisliksinde anıqlanǵan X sanlı funksiya tosınarlı muǵdar dep ataladı, eger hár bir elementar hádiysege sandi uyqas qo'ysa, yaǵnıy .
Mısalı, tájiriybe teńgeni 2 ret taslawdan ibarat bolsın. Elementar hádiyseler keńisligi boladı.X - gerb shıǵıwları sanı bolsın, ol halda X tosınarlı muǵdar qabıl etetuǵın bahaları :

X - diskret tosınarlı muǵdar bolsın. X tosınarlı muǵdar bahalardı uyqas itimallar menen qabıl qilsin:

			…		…
			…		…

Joqarıdaǵı keste diskret tosınarlı muǵdar bólistiriw nızamı kestesi dep ataladı. Diskret tosınarlı muǵdar bólistiriw nızamın kóriniste de jazıw múmkin.
hádiyseler birgelikte bolmaǵanlıǵı ushın olar tolıq gruppanı quraydı hám olardıń itimalları jıyındısı birge teń boladı, yaǵnıy