“Kompyuter injiniringi” fakult ti

Fayllarning asosiy xususiyatlari.

1. Fayl -bu ismga ega ob’ekt bo’lib, shu ism orqali faylni ichidagi ma’lumotlar bilan

ishlovchi ob’ektdir. Ism bu belgilar ketma-ketligi bo’lib, uning uzunligi aniq operatsion tizim

turiga bog’liqdir.

2. Faylni joylashishiga bog’liq emasligi. Aniq bir fayl bilan ishlash uchun u faylning

tashqi qurilmadagi joylashishini bilish talab qilinmaydi.

3. Kirish-chiqish funktsiyalari to’plami. Xar bir operatsion tizim fayllar bilan ma’lumot

almashinuvni ta’minlovchi funktsiyalar to’plamiga ega. Bu funktsiyalar to’plami quyidagilardan

tashkil topadi:

1. Fayl ish uchun ochilgan. Yoki mavjud yoki yangi faylni ochish mumkin. Shunday savol

tug’ilishi mumkin. - nima uchun faylni ochish kerak? Nima uchun birdaniga fayldan  o’qish va

faylga  yozish mumkin emas?  Xaqiqatda, bu operatsion tizimga fayl aniq jarayon bilan

ishlashini markaziy ravishda e’lon qilish vositasidir.U esa ushbu ma’lumotlarga asosan

qandaydir yechim qabul qilishi mumkin. (masalan, boshqa jarayonlar uchun ushbu faylga

murojaatni cheklab qo’yishi mumkin.).

2. O’qish-yozish. Ko’pincha fayl bilan ma’lumot almashinuv berilganlar bloki ko’rinishida

tashkil etilishi mumkin. Ushbu berilganlar bloki ikki xil xususiyatga ega. Bir tomondan

ixtiyoriy hisoblash tizimi uchun berilganlar blokining o’lchami aniq berilgan, ya’ni bular

apparat -dastur o’lchamlaridir.  Ikkinchi tomondan bu berilganlar bloki real almashinuvda

dasturchi tomonidan ixtiyoriy ravishda boshqarilishi mumkin. O’qish-yozish funktsiyalarida

ko’pincha almashinuv uchun berilganlar bloki o’lchami va o’qilishi yoki yozilishi kerak

bo’lgan berilganlar bloki soni beriladi. Tanlangan berilganlar blokining o’lchamidan

almashinuvlarning unumdorligi bog’liq, faraz qilaylik bir mashina uchun berilganlar blokining

unumdorlik o’lchami 256 Kb bo’lsa, siz 128 Kb lik almashinuvni amalga oshirmoqchi

bo’lsangiz, u xolda siz mantiqiy bloklarni o’qish uchun ikki marotaba 128 Kb dan  murojaat

qilasiz. Bu xolda siz 256 Kb ni bir martada o’qish o’rniga, bir blokga ikki marotaba murojaat

qilasiz va bir safar yarmini, keyingi safar keyingi yarmini o’qiysiz. Bu erda yana ba’zi bir

«unimsizlik» elementlari  uchrashi xam mumkin, lekin ularni «aqlli» operatsion tizim tekislab

yuboradi, agar tekislay olmasa, demak bu sizning xatoyingiz bo’ladi.

3. Fayl ko’rsatkichini boshqarish. Xar bir ochilgan fayl bilan fayl ko’rsatkichi tushunchasi

bog’liq. Bu ko’rsatkich komandalarning hisoblagich registri bo’lib, xar bir vaqtda keyingi fayl

bo’yicha almashinuvni amalga oshirish mumkin bo’lgan nisbiy adresni ko’rsatadi. Ushbu blok

bilan almashinuv tugagandan so’ng ko’rsatkich blokdan tashqariga ko’chiriladi. Fayl bilan

ishni tashkil etish uchun ushbu  fayl ko’rsatkichini boshqarish talab etiladi. Fayl ko’rsatkichini

boshqarish funktsiyasi mavjud bo’lib, ko’rsatkichni fayl bo’yicha  ixtiyoriy (mumkin bo’lgan

chegaralarda) ko’chirish imkonini beradi. Ko’rsatkich bu qandaydir o’zgaruvchi bo’lib,

dasturdan murojaat qilish mumkin, va u faylni ochish funktsiyasi (ushbu o’zgaruvchini tashkil

etuvchi) bilan bog’liq.

4. Faylni yopish. Bu amal ikkita funktsiya orqali amalga oshirilishi mumkin:

---

8

   1) Faylni yopish va oxirgi qiymatini saqlab qolish.

   2) Faylni yo’qotib (o’chirib) tashlash.

Fayl yopilgandan so’ng u bilan barcha aloqalar tugatiladi va u kanonik xolatga o’tadi.