Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyasi yo`nalishi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

Urganch Davlat Universiteti

Fizika-matematika fakulteti

Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyasi yo`nalishi

202-guruh talabasi Allabergaaanova Dilafro’z

Algoritmik tillar va dasturlash fanidan tayyorlagan

KURS ISHI

Mavzu: Qishloq xo’jaligi mahsulotlari sotuvchi do’kon mijozlari bilan ishlash uchun C# tilida dastur tuzish.

Topshirdi: Allaaberganova.D

Qabul qildi: Sharipov.M

Baholash: _________

Urganch-2022

Reja:
I.Kirish………………………………………………………………….2

II.Asosiy qism
2.1 C# da Windows Form bilan ishlash...................................................5
2.2 Masalaning dasturi………................................................................10
III.Xulosa………………………………………………………………15
IV.Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………….16

Kirish
XX asrning 80 -yillaridan oldin ishlab chiqilgan kompyuterlar uchun katta dasturiy sistemalarni ishlab chiqish juda ham mushkul vazifa edi. Buning eng katta sababi shu davrga xos bo’lgan kompyuterlarning imoniyatlarining chegaralanganidadir. Dasturiy komplekslarni ishlab chiqishda asosiy cheklanishlar kompyuter tezkor xotirasining sig’imi, ma’lumotlarni ikkilamchi xotira qurilmalaridan (magnit lentalar, barabanlar va x.k.) o’qish tezligi, prostessorning ishlash tezligi (ularning takt chastotalari bir necha yuz mikrosekund bo’lgan) bilan bog’liq. Bu davrdagi kompyuterlar xalq ho’jaligining hisob-kitob bilan bog’liq bo’lgan masalalarini yechish uchun mo’ljallangan edi. Kompyuterlarda boshqa xarakterdagi masalalarning yechishning iloji yo’q edi. Dasturchilar uchun shu kompyuterlarda yechilayotgan masala uchun berilgan ma’lumotlarni hisobga olgan holda masalaning yechish algoritmini ishlab chiqish birinchi o’rindagi vazifa hisoblangan. Bu borada N. Virtning mashhur ma’lumotlar+algoritm=dasturformulasini yodga olish yetarli. 80-yillardan keyin ishlab chiqilgan kompyuterlarning imkoniyatlari kengayib, ishlab chiqarish narxi keskin pasaygani tufayli ulardan foydalanish samarasi ortib bordi. Natijada, dastlab matn va grafiklar uchun muharrirlari ishlab chiqildi, keyinchalik multimedia qurilmasi yordamida tovushli ma’lumotlarni qayta ishlash imkoniyatlari ham paydo bo’ldi. Kompyuter tasviriy imkoniyatlarining kengayishi foydalanuvchilar uchun qulay bo’lgan grafik muloqot interfeysini yaratilishiga sabab bo’ldi. Natijada yuqori murakkablikdagi katta amaliy dasturlarni yaratish foydali hamda zarur bo’lib qoldi. Dasturiy vositalarni ishlab chiqish uchun qurol sifatida yuqori bosqichli algoritmik tillardan foydalanildi. Budasturiy vositalar dasturchi va dasturchilar guruhi imkoniyatlarini kengaytirib, dasturiy mahsulotlarning murakkablik darajasining ortishiga ham sabab bo’ldi.Kompyuter tillari oʻz-oʻzidan emas, balki oʻzaro bir-biriga bogʻliqlikda mavjud boʻladi. Algoritmlar nazariyasining tarixi 1900 yildan boshlanadi, o'sha paytdagi eng yirik matematik Devid Xilbert matematik kongressda. Algoritmlar nazariyasi bo'yicha ma'ruzalar 1. Parijda algoritm nazariyasiga kirish 23 ta matematik muammolarning ro'yxatini e'lon qildi. Ba'zi muammolarda Xilbert muammoning echimini topish uchun "mexanik protsedura" topishni so'radi, ya'ni aslida u algoritm topishni so'radi. Masalan, Xilbertning o'ninchi muammosi Diofant tenglamalarini echishning umumiy usulini topishga tegishli edi (tamsayı koeffitsientlari va tamsayı echimlari bo'lgan butun sonlardagi tenglamalar). Aytgancha, bu muammoni faqat 1970 yilda Sovet rus matematikasi Yu.V.Matiyasevich hal qildi. Xilbert tinchlanmadi: 1922 yilda u matematikaning asoslari muammolari bilan shug'ullanishni boshladi, u aksiyomalar va xulosalar qoidalaridan boshlab, oxir-oqibat barcha ma'lum bo'lgan teoremalarni qo'lga kiritib, butun matematikani rasmiy tizim sifatida qurmoqchi edi. Bundan tashqari, 1928 yilda u yana bir mashhur muammoni - "hal qilish muammosi" (nemis Entscheidungsproblem yoki inglizcha qaror muammosi bilan) deb nomlangan. Xilbert ba'zi rasmiy tizimlarning tavsiflarini (aksiomalar va xulosalar qoidalari to'plami) va ushbu tizimdagi aniq bir bayonotni qabul qiladigan va uning mavjudligiga qarab "ha" yoki "yo'q" deb javob beradigan algoritmni (mexanik protsedura) topishni so'radi. ushbu rasmiy tizimda ushbu bayonotni nomlashini isbotlash mumkin. Barcha matematikalarni rasmiylashtirish bilan birga, bu muammoni hal qilish har qanday matematik bayonotning haqiqati yoki yolg'onligini aniqlashtirishning mexanik usulini olishni anglatadi degani edi.Hilbert har qanday muammoning echimi borligiga butun hayoti davomida amin edi, ammo ba'zi matematiklar tezda boshladilar ba'zan algoritmni kashf etishning iloji yo'qligiga shubha qilish. Muhim farqga e'tibor bering: yoki biz hali ham bunday algoritmni ishlab chiqmaganmiz (bizda bilim, ko'nikma, matematik sezgi etishmayotgan edi), yoki umuman o'ylab topishning iloji yo'q, ammo qandaydir narsa yo'qligini qanday isbotlashimiz mumkin ? Hech bo'lmaganda, ushbu algoritm nima ekanligini aniq tushunib, unga rasmiy ta'rif berishingiz kerak. Odatda matematikada bo'lgani kabi: biz biron bir ob'ektga ta'rif beramiz va keyin ba'zi bir xususiyatlarga ega bo'lgan bunday ob'ekt mavjud bo'lsa, demak u biz allaqachon ishongan narsaga zid kelishini isbotlaymiz. Faqat shu erdan ushbu xususiyatga ega ushbu ob'ektning yo'qligi amal qilishi mumkin. Shu bilan birga, boshqa xususiyatlarga ega bo'lgan o'xshash narsalar mavjud bo'lishi mumkin, bunga hech narsa to'sqinlik qilmaydi. Aytaylik, ikki tomon uzunliklari yig'indisi uchinchi tomondan kichik bo'lgan uchburchak yo'q. Umuman olganda uchburchak nima ekanligini aniq bilamiz va bunday uchburchakning mavjud emasligini isbotlashimiz mumkin.Shunday qilib, ikkilanmaslik to'g'risida (ya'ni ma'lum bir masalani echish algoritmining yo'qligi to'g'risida) birinchi gaplar shunchaki olingan Xilbertning echimi muammosi uchun va buni 1935–36 yillarda Alonso Cherkovi va Alan Turing mustaqil ravishda amalga oshirgan. Birinchisi, shu maqsadda hisob-kitob apparatini ishlab chiqdi, ikkinchisi esa biz hozir Tyuring mashinasi deb ataydigan narsani ixtiro qildi. Bu ham, boshqasi ham algoritmning rasmiy ta'rifi bo'lib xizmat qilishi mumkin va odatda hisoblash modeli atamasi bilan belgilanadi. Darvoqe, Xilbertning Diofant tenglamalari bo'yicha o'ninchi masalasi xuddi shu manfiy ma'noda hal qilindi, ularni hal qilishning umumiy usuli yo'qligi isbotlandi va isbotlash bosqichlaridan birida Turing mashinalari ishlatilgan. Ma'lum bo'lishicha, ushbu ikkala hisoblash modellari birida echilishi mumkin bo'lgan har qanday muammo ikkinchisida ham echilishi mumkinligi nuqtai nazaridan bir-biriga tengdir. Natijada, agar muammo bitta model yordamida hal etilmasa, boshqasi yordamida hal etilmaydi.

Asosiy qism