Kompyuter grafikasi va kartalarni jihozlash fanidan mustaqil ish bajardi: Maxmudov Shoxrux

Kartografik shriftlar majmuasining asosi qilib, asosiy belgilardan biri — shriftning kontrasti, shuningdek, yorug‘likning bo‘lishi va elementlarning bir-biri bilan bog‘liqliklari xarakteri qabul qilingan.

• Kartografik shriftlar majmuasining asosi qilib, asosiy belgilardan biri — shriftning kontrasti, shuningdek, yorug‘likning bo‘lishi va elementlarning bir-biri bilan bog‘liqliklari xarakteri qabul qilingan.
• Shriftlar 6 ta asosiy guruhga bo‘linadi: (1-rasm).
• farqi yaqqol seziluvchi, bog‘lab turuvchi elementi asosiga nisbatan notekis va uzun-ingichka qirqilgan;
• o‘rtacha farqlanadigan (kontrastli), bog‘lanish elementi asos bilan bir xil silliqlikda va kalta qirqilgan;
• deyarli kam farq qiladigan, bog‘lanish elementi asos bilan bir xilda va to‘g‘ri burchak shaklida qirqilgan;
• kam farqlanadigan, notekis, keskin bog‘langan va uchlari asos kabi yo‘g‘onlikda to‘g‘ri qirqilgan;
• ko‘zga yaqqol tashlanmaydigan, qirqilish chizig‘isiz;
• turli xildagi shriftlar, grafik belgilariga ko‘ra yuqoridan hech qaysi guruhga mansub emas. Bu guruhga badiiy shriftlar xosdir.

1-rasm. Shriftlarning asosiy guruhlari.

1-rasm. Shriftlarning asosiy guruhlari.

Kartani o‘qish jarayonida shriftni oson va tez qabul qilish — o‘qilish — shriftdan oqilona foydalanish hamma turdagi kartalarning talabidir. Bu majburiyat ayniqsa shrift shartli belgi bo‘lib xizmat qilganda namoyon bo‘ladi. Bunday holda shriftning shakli o‘lchami va boshqa grafika vositalariga ko‘ra, alohida turlarga ajratilishi muhimdir. Shriftni oson o‘qish va farqlash uchun uni ranglarda ko‘rsatish mumkin. Kartada havo rangdan gidrografiya va jigarrangda relyef elementlari tasvirlanganda, shrift shunga mos rangda beriladi.

• Kartani o‘qish jarayonida shriftni oson va tez qabul qilish — o‘qilish — shriftdan oqilona foydalanish hamma turdagi kartalarning talabidir. Bu majburiyat ayniqsa shrift shartli belgi bo‘lib xizmat qilganda namoyon bo‘ladi. Bunday holda shriftning shakli o‘lchami va boshqa grafika vositalariga ko‘ra, alohida turlarga ajratilishi muhimdir. Shriftni oson o‘qish va farqlash uchun uni ranglarda ko‘rsatish mumkin. Kartada havo rangdan gidrografiya va jigarrangda relyef elementlari tasvirlanganda, shrift shunga mos rangda beriladi.
• Ma'lumotnomalarda shriftlarni ixchamlashtirish katta ahamiyatga ega, chunki bir joyning o‘zida ham yozuvlarni joylashtirish, ham o‘qilishini ta'minlash lozim. Tematik kartalarda ham shriftlarni ixchamlashtirish maqsadga muvofiq chunki shriftdan rejali foydalanish kartaning asosiy mazmunini ko‘rsatish uchun joy ajratadi. Devorga osiladigan kartalar masofadan turib o‘qilishi sababli, shriftlarni ixchamlashtirish katta ahamiyatga ega emas.