Kompyuter grafikasi asoslari. Asosiy atama va tushunchalar

Rang majmualari (palitralari).

Tasvirlar oq - qora (faqat oq va qora ranglar asosiga qurilgan), bir xil tusli (ya'ni, bir rangning bir necha xil och yoki to’q darajalari) va rangli bo’lishlari mumkin.

1-rasm. Photoshop dasturining rang paneli

Rangli tasvirlar ularning ishlatilish soxasiga qarab turli rang palitralarida bo’lishi mumkin. RGB palitrasi komp'yuter monitorlarida ishlatidi, demak undan keyinchalik faqat elektron xolatda ko’riladigan fayllarni yaratishda foydalanish qulay. RGB - palitra, barcha ranglar uch xil ranglar aralashmasi Red- qizil, Green - yashil, Blue- ko’k ranglar qo’shilmasidan yuzaga keladi. Bu ranglarning qo’shilish foizlariga qarab turli rang yorqinliklari kelib chiqadi. Demak RGB dagi rang uchta rang kanallari aralashmasidan iborat, RGB ning har bir komponenti minimum 0 dan maksimum 255 gacha bo’lgan qiymatlardan birini olishi mumkin (255:255:255 - oq, 0:0:0 - qora). Palitraning boshqa ranglarini rang kanallari qiymatini o’zgartirish bilan olish mumkin. RGB palitradagi ranglar juda yorqin va ko’zga tashlanuvchan bo’lganligi sababli ulardan Internet sahifalari uchun foydalanish qulay.

CMYK - palitra , rangli printerning ishlash prinsipi asosiga qurilgan bo’lib (S - cyan, M - magenta, Y - yellow, K - blake ko’k bilan adashtirmaslik uchun oxirgi harfi olingan), barcha ranglar to’rt rangning turli foizlarda qo’shilishidan paydo o’lbadi. Har bir rang kanali 0 dan 100 gacha bo’lgan qiymatlarni olishi mumkin (masalan: 30:0:0:0 - xavo rang, 0:0:0:50 - kulrang va x.k.)

2-rasm. CMYK rang modelining ishlash prinsipi

CMYK da ranglar nisbatan xira, ammo tabiiyga yaqin bo’lganligi uchun undan ko’pincha poligrafi maxsulotlari bilan ishlashda foydalaniladi. Agar tasvir RGB rang palitrasida ishlangan bo’lsa chop etishdan oldin printer uni avtomatik tarzda CMYK ga o’lbadi, natijada chiqqan tasvir ekrandagidan farq qilishi mumkin.

Har bir insonning o’zi yoqtirgan rangi bor. Ammo rang tanlashning shunday umumiy qoidalari bor-ki, ularni kompozitsiyaning boshqa elementlari bilan mosligi eng injiq tomoshabinni xam befarq qoldirmaydi.

Rangli kompozitsiya garmonalligini yaratish uchun rang harakteristikalarini bilish lozim. Bunday harakteristikalar juda ko’p, ammo biz eng zarurlarini ko’rib chiqamiz.

Istalgan rang jilosini tabiiy xususiyatlarini ta'riflovchi rang sxemalaridan biri - HSV.

Rang tusi yoki tiniqligi (Hue, Ton) - rang aylanasining maksimal aniq jiloli nuqtasi.

Rang quyuqligi (Saturation, Naso`hennost') - asosiy rangning xuddi shunday nisbatan kulrang rang bilan mutanosibligi.

Rang yorqinligi (Value, yarkost') - chetki nuqtalar, maksimal qorong’ulik va maksimal yoritilganlik orasidagi daraja.