Kompyuter 2013. p65

UO‘K 004 (075) KBÊ 32.973.202–018.2ya722

ISBN 978-9943-03-014-5
© M.M.Kamilov, M.Z.Babamuhamedova
© «G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi», 2013
© «Sano-standart» nashriyoti, 2013.

MUQADDIMA

Òexnika fanlarining asosiy vazifasi turli jarayonlarni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish metod va vositalarni yaratishdir. O‘z xususiyatlariga ko‘ra, ma’lumotlar bilan bajarila- digan ishlarni avtomatlashtirish boshqa jarayonlarni avtomatlash- tirishdan tubdan farq qiladi. Bu sinf masalalari bilan ishlash uchun maxsus qurilmalardan foydalaniladi. Ma’lumotlarga avtomatlashgan ishlov berishga mo‘ljallangan maxsus qurilmalar – hisoblash texnikasidir.

Bir ish sohasiga xizmat ko‘rsatishga mo‘ljallangan va o‘zaro aloqada bo‘lgan qurilma dasturlar majmuasi hisoblash tizimi deb ataladi. Hisoblash tizimining markaziy qurilmasi kompyuterdir.
Kompyuter, bu – ma’lumotlarni yaratish, saqlash, ishlov berishni avtomatlashtirish va ularni transportirovka qilishga mo‘ljallangan elektron asbob (qurilma yoki mashina) hisoblanadi. Hisoblash tizimining tarkibi ikki qismdan iborat: apparat va dasturiy ta’minot. Bunday bo‘linish muhim ahamiyatga ega, chunki biror bir masalani ham apparat vositalari, ham dasturiy vositalar yordamida yechish mumkin. Odatda apparat yechimlar dasturiy yechimlarga nisbatan qimmatga tushadi, lekin dasturiy yechimlarni amalga oshirish mutaxassislardan ma’lum malaka va bilimni talab qiladi. Shuning uchun ham biz bu qo‘llanmada o‘quvchilarga kompyuter va avtomatlashtirilgan tizimlar dasturiy ta’minoti haqida
asosiy ma’lumotlarni havola qilmoqdamiz.

1. bob. HISOBLASH ÒIZIMLARI (KOMPYUÒER VA ÒARMOQLAR) ÒARKIBI

Hisoblash tizimi tarkibi konfiguratsiya deb ataladi. Odatda hisoblash texnikasining apparat va dasturiy vositalari alohida o‘rga- nilishi hisobiga, hisoblash tizimlari apparat konfiguratsiyasi va dasturiy konfiguratsiyasi ham alohida o‘rganiladi. Bunday bo‘linish axborot texnologiyalari uchun muhim ahamiyatga ega, chunki ko‘p hollarda alohida olingan masala yechimini ham apparat, ham dastur vositalari yordamida ta’minlash mumkin.

1.