Komputer injineringi

Kimyoviy xossalari:
Tuzlar kimyoviy jihatdan faol moddalar bo’lib, ko’plab o’zgarishlarga uchraydi.

1. 
   Tuzlar ishqorlar bilan ta’sirlashadi. Yangi tuz va yangi asos yoki asosli tuz hosil bo’ladi:
   

2. 
   Tuzlar kislotalar bilan ta’sirlashadi. Yangi kislota va yanhgi o’rta tuz hosil bo’ladi:
   

3. 
   Tuzlar o’zaro ta’sirlashadi. Yangi tuz hosil bo’ladi. Agar eruvchanligi yomon tuz hosil bo’lsa, bu almashinuv reaksiyalari oxirigacha boradi:
   

Eng muhim tuzlarning ishlatilishi.
Murakkab moddalar ichida eng ko’p tarqalgan va xalq xo’jaligida eng ko’p ishlatiladigan anorganik moddalar tuzlar bo’lib Yerdagi hayotiy jarayonlarning me’yorida sodir bo’lishi uchun ularning ahamyati juda kattadir.
K,Fe,Ca,Na va boshqa ko’plab metal tutgan tuzlar tibbiyotda turli kasaliklarga qarshi dori vositalari sifatida qo’llaniladi.
N,F,K,S,Ca,Na va mikroelementlar deb nomlanuvchi metallar guruhini tutgan tuzlar qishloq xo’jaligida o’g’itlar, ba’zi zararkurandalarga qarshi kurash vositalari, unuvchanlikni va hosildorlikni oshiruvchi, o’stiruvchi vositalar sifatida keng qo’llaniladi.
Karbanatlar va silikatlar qurilish ishlarida turli maqsadlarda ishlatiladi.
Natriy xlorid - NaCl.
Osh tuzi turmishda qanday maqsadlarda ishlatilishini esa hammamiz juda yaxshi bilamiz. Osh tuzi sanoatda xlor, ishqor, natriy metal olishda, tibbiyotda fizologik eritma tayyorlashda ishlatiladi.
Kalsiy karbanat - .
Marmar, ohaktosh sifatida qurilishda ishlatiladigan tuz. Qurilish binolarini bezash maqsadida marmardan eng ko’p foydalaniladi. U Toshkent metropoliteni bekatlarining chiroyiga chiroy qo’shib turibdi.
Ammoniy nitrat - .
Ammoniyli silitra nomi bilan qishloq xo’jaligida ishlatiladi. Farg’ona azotli o’g’itlar korxonasi, “Navoiyazot” AJda sun’iy tarzda ishlab chiqariladi.
Sanoatda turli metallar va boshqa tuzlarni olishda ham tuzlardan keng foydalaniladi. Masalan:temirning sulfidli tuzlaridan cho’yan va po’lat olinadi.
Respublikamiz hududlarida, xalq xo’jaligida turliy maqsadlarida ishlatiladigan tuzlarning tabbiy zaxiralari aniqlangan.

Foydalanilgan adabiyotlar

7-sinf KIMYO darsligi 2017 –yilgi nashr
125-135-betlar