Kompressorlarni avtomatlashtirish

Kompressor mashinalarining o’lchamlari
Kompressorning asosiy o‘lchamlariga gazni, havoni, berish, oxirgi bosim, valdagi quvvat va FIK kiradi.
Berish deb vaqt birligida kompressor bilan berilayotgan gaz miqdoriga aytiladi. Hajmiy V0 m3/s, og‘irlik bo‘yicha berish m, kg/s mavjud.
Porshenli kompressorlar gazlarni 80 MPa gacha siqish mumkin markazdan kochma kompressorlar odatda 4,0 Mpa bosim berishga tayyorlanadi, uqiy kompressorlar 0,8 MPa bosim beradi.
Kompressorning indikatorli quvvati indikatorli ishi bo‘yicha hisoblanadi.
Ni= m lki = oVo lki
Bu yerda po - gaz chizligi, kg/m3;
Vo - hajmiy berish, m3/s,
l_ki - inikatorli ish.
Porshenli kompressorlarda indikatorli ishni indikatorli diagrammadan olinadi.

Turbo kompressorlarda indikatorli kuvvani texnik qiyinchiliklar bo‘lgani uchun valdagi quvvat orqali olinadi, ya‘ni:

Bu yerda Ne - valdagi quvvat, Nmax = mashina o‘zellarida ishkalanishga sarf bo‘lgan quvvat.

Turbo kompressorda FIK 0,85 0,995 n.i, porshenli kompressorda 0,95 0,95 teng.
Siqilgan gaz, havo ishlab chiqarishning iqtisodiy ko‘rsatkichlaridan biri amaldagi solishtirma energiya sarfidir.


bu yerda E - umumiy energiya sarfi;

V - ishlab chiqilgan gaz hajmi, m3,

Siqilgan havoning o‘rtacha tannarxi

bu yerda A - gaz ishlab chiqarish uchun ketgan doimiy va o‘zgaruvchan harajatlar.

Harajatlar 70 80% elektr energiyasiga sarflanadi.
Porshenli kompressorlar
Bu kompressorlar bitta ishchi polosti bo‘lsa oddiy ikkita bo‘lsa ikki yoqlama ta‘sir qiluvchi deyiladi.

Oddiyda 1 so‘ruvchi, 1 ta chiqaruvchi klapan bo‘lsa, ikki yoqlama 2 ta so‘ruvchi 2 ta chiqaruvchi klapanlar bo‘ladi.

Ko’p bosqichli kompressorlar
Yuqori bosimdagi havoni olish uchun ko‘p bosqichli kompressorlar ishlatiladi. Ularda siqish jarayoni bir necha ketma-ket biriktirilgan silindrlarda bo‘lib, ularning orasida har bir siqishdan so‘ng gaz sovutiladi.

40-rasm. Ko‘p pog‘onali kompressor sxemasi

41-rasm. Uch pog‘onali kompressor indigator diogrammasi (a) va siqish jarayoni T,S diogrammasi (b)

Odatda komprеssorlarni avtomatlashtirish uchun soda menbranali va porshenli uzib-ulagich kalitlar keng qo’llaniladi.

Yuqoridagi sxema bo’yicha komprеssorlarni avtomatlashtirish uchun sodda variant keltirilgan.

Ishlab chiqarish korxonalarida yuqori darajadagi avtomatlashgan tizimlardan foydalaniladi, bunda zamonaviy mikrokontrollerli tizimdan foydalanib avtomatlashtirish va himoya tizimlari, signalizasiya bilan birlashtirilib loyihalangan bo’ladi.
Xulosa.

Ushbu mustaqil ishidan xulosa qilib aytishim mumkinki, bugungi kunda kompressorlar sanoatda keng qo’llaniladi. Kompressorlarni avtomatlashtirishning soda turlarida juda katta murakkablikka duch kelish ehtimoldan holi, biroq aniq hisoblash bajarilishi juda muhimdir. Albatta har bir turdagi kompressor avtomatlashtirishda o’ziga xos hisob-kitobni talab qiladi. Ularning deyarli barchasi sanoatda o’z o’rniga ega. Shunday ekan ushbu qurilmalar to’g’risidagi ma’lumotlar biz yosh mutaxassislar uchun juda kerakli deb hisoblayman.

Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Gane F.Franklin. “Digital control of dynamic systems”

2. N.R.Yusupbekov, B.I.Muhamedov, SH.M. G‘ulomov. Texnologik

Jarayonlarni boshqarish sistemalari: Texnika oily o‘quv yurtlari uchun darslik, - T.:

“O‘qituvchi”, 1997, 704 b.

3. N.R.Yusupbekov, X.Z.Igamberdiev, A. Malikov. Texnologik jarayonlarni

Avtomatlashtirish asoslari, T.: ToshDTU, 2007,-237 b.

4. A.A.Artikov, A.K.Musaev, I.I.Yunusov Texnologik jarayonlarni boshqarish

tizimi: O‘quv qo‘llanma, T.: TKTI, 2002y.

5. G.I.Lapshenkov, L. M.Poloskiy, Avtomatizasiya proizvodstvennыx prosesovv

Ximicheskoy promыshlennosti. – M.: «Ximiya», 1991, -180 s.

6. Avtomaticheskoeupravlenie v ximicheskoypromыshlennosti: - Uchebnikdlya

vuzov/pod red. E.G.Dudnikova – M.: «Ximiya», 1987, -358 s.

7. A.I.Emelyanovi dr. Proektirovaniyaavtomatizirovannыxsistemupravleniya

texnologicheskimiprosessami: – M.: «Mashinostroenie»