qanday tasviriy vositalarni qoilash mumkin. O'z
g‘oyalaringizni maketda amalga oshiring.
Vazifani bajarish metodikasi; 5x5x10 sm
oichamdagi silindmi yeümlang. Silindrni zarur
o'lchamdagi qog‘oz varag'iga qo'ying. Xayolan
yorug-likni olib taslilang.
Hajmiy shakl soyalari va
ta’siri yo'qoladi.
0
‘ylab ko‘ring, hajmni aks ettirish
uchun qanday tasviriy vositalarni qo'llash mumkin.
0
‘z g‘oyalaringizni maketda amalga oshiring.
Vazifa maqsadi: rang dog‘lari munosabatlarini
aniqlash va ulami o‘zaro bogiab, hajm shaklini
namoyon qilish.
2-vazifa.
• Rang yordamida hajm geometrik shaklini buzish
yoki sindirish.
Vazifani bajarish metodikasi: 10x10x10 sm
o'lchamdagi kubik yoki 5x5x10 sm oichamdagi
prizmani yelimlang. Birinchi vazifada siz shaklni
namoyon qilgan boisangiz, bu kubikni qarama-
qarshi vazifani bajarish uchun ishlating. Mumkin
bo'lgan tasviriy vositalardan foydalanib hajmiy
shaklni ko‘rinishdan ta ’sirini yo‘qotib ko‘ring.
Xuddi shuni silindrga nisbatan ham qo'llash
mumkin. Bu harakatlarni bajärish natijasida siz
vazifa yechimiga qarama-qarshi yondashuvga ega
boiasiz.
A- Kub yoki prizma.
B. Silindr.
Vazifa maqsadi: rang dogiari munosabatlarini
aniqlash va ulami o‘zaro bog‘lab, hajm shaklini
sindirish.
3-vazifa.
Axromatik ranglar uyg'unligi.
Vazifa maqsadi: axromatik ranglarning o'zaro
m unosabatini,
ularning kompozitsiyadagi
konstruktiv-assotsiativ o 'zaro b ogianishini
aniqlash.
Vazifani bajarish metodikasi: 2 o‘quv klauzurasi
bajariladi. Q og'ozdan (vatman yoki karton)
yelimlangan alohida oddiy geometrik figuralardan
2
hajmiy kompozitsiya yaratiladi.
Xohlagan 2 kompozitsiyani bajaring.
1.
Kontrast-plastik mavzusi yaqqol aks etgan
hajmiy kompozitsiya yarating.
Boshlang'ich
ranglar
o ‘rtacha
kulrang+oq+qora.
Ularning kombinatsiyasidan foydalanib talaba
kompozitfelyani bajaradi, natijada u axromatik
kontrast asosida rangli konstruktiv-assotsiativ
kompozitsiyaga ega bo'ladi.
2. Og'irlik plastik mavzusi yaqqol namoyon
bo'lgan
hajmiy
kompozitsiya
yaratish.
Kompozitsiya Statik boiishi kerak.
Boshlang'ich
ranglar
o'rtach a
kulrang+qora+to'q kulrang.
Ular kompozitsiyada qo'llaniladi, natijada
og'irlik, qora bilan loyqalashtirish sistemasidagi
axromatik ranglarning konstruktiv-assotsiativ
kompozitsiyasi hosil bo'ladi.
3. Hajmiy kompozitsiya
yarating, unda
yengillik plastik mavzusi yaqqol namoyon bo'lsin.
Kompozitsiya
dinamik
b o iish i
kerak.
Kompozitsiyalardan birida gorizontal plastik
mavzusi boshqasida vertikal mavzu ustunlik qilsin.
Kompozitsiyalar mavzuni obrazli ochib berishi
kerak. Ulami bajarish uchun har qanday tasviriy
vosita va materialdan foydalanish mumkin.
Boshlang'ich ranglar o'rtacha kulrang+oq+och
kulrang.
U lar kompozitsiyada qo'llaniladi, natijada
yengillik, oqartirish sistemasidagi axrom atik
ranglarning
konstruktiv-assotsiativ
kompozitsiyasiga ega boiamiz.
4. Hajmiy kompozitsiya yarating, unda og'irlik
plastik mavzusi yaqqol namoyon bo'lsin.
Boshlang'ich ranglar o'rtacha kulrang+och
kulrang+to'q kulrang.
U lar kompozitsiyada qo'llaniladi, natijada
soig'inlik, loyqalanish, nyuansirovka sistemasidagi
konstruktiv-assotsiativ kompozitsiya hosil bo'ladi.
4-vazifa.
Turdosh ranglar uyg'unligi.
Hajmiy .kompozitsiya rangi bilan ishlash
tekislikdagi ishdan farq qiladi. Bu yerda rangning
tomoshabinga faqat fizik va psixologik ta ’sirini
hisobga olish muhim bo'lib qolmay, rangning
hajmdagi ishini ham inobatga olish kerak. Biz
bilamiz, ranglar turtib chiquvchi va uzoqlashuvchi,
og'ir va yengil bo'ladi, bulaming hammasini hajmiy
kompozitsiya ustidagi ishda hisobga olinadi.
Boimasa, quyidagi holat yuz berishi mumkin: siz
hajmda qavariqlikni plastik hosil qildingiz, ammo
och yoki iliq hajmga nisbatan qora yoki sovuq
rangga bo'yash natijasida к о 'rinishdan turtib
chiqqan qismni namoyon qilmay «ezdingiz». Yoki
aksincha, chuqurlik yoki hatto tuynuk hosil bo'ldi,
negaki siz unga sariq yoki to'q sariqqa xos och yoki
faol rang bilan ishlov berdingiz. Hajmning iliq va
sovuq yechimiga nisbatan bunday urg'u, agar u
sizga kerak bo'lsa, plastika bo'yicha boy bo'lgan
shaklni siyqalashtiradi. Rang kabi badiiy obrazning
bunday ifoda vositasini qoilab, uning xususiyatini
inobatga olish va plastik yechimni idrok qilinish
birligini saqlash zarur.
Turdosh ranglaming
8
guruhi mavjud:
- sarg‘ish-qizil, qizg‘ish-sariq;
- sarg'ish-yashil, yashil-sariq;
- ko'kish-qizil, qizg‘ish-ko‘k;
- ko‘kish-yashiI, yashil-ko‘k.
Turdosh ranglar uyg'unligi rangning bir-biriga
yaqin nyuans munosabatlarida quriladi. Rang
uyg‘unligida ikki rang qatnashadi, ulardan biri
yetakchi boiadi va turli nisbatlarda boshqa ranglar
bilan aralashmalarda qatnashadi. Lekin hech
qachon ikki toza rang qatnashmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
