Kompozitsiya va uning vositalari

Kompozitsiyada format tanlash

Tabiat va jamiyatdagi predmetlar ham o’ziga xos tuzilishga ega. Chunonchi, bog’bon muayyan maqsad bilan ko’chat o’tkazish jarayonida erga aniq shakl beradi yoki binokor o’zi ko’rayotgan binoning tashqi ko’rinishini ham diqqat markazida tutadi. Shuningdek, maishiy, uy - ro’zg’or buyumlari ham ma’lum shaklda bo’ladi.

• Tabiat va jamiyatdagi predmetlar ham o’ziga xos tuzilishga ega. Chunonchi, bog’bon muayyan maqsad bilan ko’chat o’tkazish jarayonida erga aniq shakl beradi yoki binokor o’zi ko’rayotgan binoning tashqi ko’rinishini ham diqqat markazida tutadi. Shuningdek, maishiy, uy - ro’zg’or buyumlari ham ma’lum shaklda bo’ladi.

Ana shu shakl shu buyumlarning o’ziga xos kompozitsiyasidir. Badiiy ijod jarayoni ham xuddi shunday: har qanday san’at asari o’z strukturasiga ya’ni kompozitsiyasiga ega bo’ladi. Shusiz san’at asarini tasavvur qilib bo’lmaydi.

• Ana shu shakl shu buyumlarning o’ziga xos kompozitsiyasidir. Badiiy ijod jarayoni ham xuddi shunday: har qanday san’at asari o’z strukturasiga ya’ni kompozitsiyasiga ega bo’ladi. Shusiz san’at asarini tasavvur qilib bo’lmaydi.

Asar sarlavhasi – badiiy asar arxitektonikasida tashkil qiluvchilik rolini o’ynaydi. Ko’p xollarda asar sarlavhasi uning mazmuni bilan uzviy bog’liq bo’ladi. Masalan, «Quyosh qoraymas» Oybek romannining simvolik – falsafiy nomi. Ba’zi asar nomlari orqali esa qahramonlarga urg’u beriladi, syujet liniyasi shu obrazlar bilan bog’liq ekanligiga ishora qilinadi. Bunda ham asar nomi kompozitsion funktsiyani o’taydi: «Zaynab va Omon »(H. Olimjon), «Navoiy» (Oybek), «Ko’kan» (G’.G’ulom).

• Asar sarlavhasi – badiiy asar arxitektonikasida tashkil qiluvchilik rolini o’ynaydi. Ko’p xollarda asar sarlavhasi uning mazmuni bilan uzviy bog’liq bo’ladi. Masalan, «Quyosh qoraymas» Oybek romannining simvolik – falsafiy nomi. Ba’zi asar nomlari orqali esa qahramonlarga urg’u beriladi, syujet liniyasi shu obrazlar bilan bog’liq ekanligiga ishora qilinadi. Bunda ham asar nomi kompozitsion funktsiyani o’taydi: «Zaynab va Omon »(H. Olimjon), «Navoiy» (Oybek), «Ko’kan» (G’.G’ulom).