Kompleks birikmalar. Kompleks birikmalarning olinishi va xossalari. Kompleks birikmalar ishtirokidagi oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalari. Kompleks birikmalarning hosil bo’lishi va xossalari Tajriba-1

Tajriba-5. Cd²⁺, Hg²⁺ tuzlari eritmalariga Na₂SO₃ ni to’yingan eritmasidan tomchilab qo’shing. Hosil bo’lgan cho’kmalar Na₂SO₃ ortiqchasida erib ketadi. Bunda M₂⁺[M²⁺(SO₄)₂], tarkibli kompleks birikma hosil bo’ladi. Eritmaga NaOH eritmasini ta'sjr ettirib bunga ishonch hosil qilish mumkin. Metali gidroksidlari cho’kmaga tushadimi? Na₂S eritmasini xam qo’shib ko’ring. U komplekslarni parchalaydi.
Tajriba-6. Hg(NO₃)₂ eritmasiga tomchilab konsentrlangan Na₂S eritmasidan qoshing. Hosil bo’lgan cho’kma reaktivning ortiqchasida Na₂[HgS₂] kompleks birikmasi hosil bo’lgani sababli erib ketadi.
Tajriba-7. MgCI₂ eritmasiga tomchilatib (NH₄)₂CO₃ eritmasidan qo’shing. Hosil bo’lgan cho’kma reaktivning ortiqchasida [Mg(CO₃)₇]^2- kompleks ioni hosil bo’lganligi sababli erib ketadi.
Tajriba-8. PbSO₄ cho’kmasini oling va unga konsentrlangan natriy atsetat eritmasini ta'sir ettiring. [Pb(CH₃COO)₄]² kompleks ioni hosil bo’ladi. Nima kuzatiladi?
Tajriba-9. Zh^2-, AI³⁺, Sn²⁺, Pb²⁺ va Cr³⁺ tuzlari eritmasiga ishqor eritmasidan qo’shing. Hosil bo’lgan cho’kmalar ishqorning mo'1 miqdorida erib ketadi (qo’rg’oshin gidroksidi konsentrlangan ishqorda eriydi). Bu jarayonlarda [Zn(OH)₄]² AI(OH)₄\ [Sn(OH)₄]²⁺, [Pb(OH)₄]²⁺ va [Cr(OH)₅]³⁺ kompleks ionlari hosil bo’ladi.
Tajriba-10. Temir(III) gidroksidiga oksalat -COOH-COOH, vino-COOH-CHOH-CHOH-COOH va limon -CH₂(COOH)-C(OH)(COOH)-CH₂(COOH) kislotalar eritmalaridan qo’shing. Nima kuzatiladi? Xelat tipidagi kompleks birikma hosil bo’ladi. Oksalat kislotasi hosil qilgan kompleks birikma quyidagi tarkibga ega:

Vino- va limon kislotalari ham karboksil guruhlari orqali temir ioniga bog’lanadilar.
Hosil bo’lgan eritmalarga KSCN va K₄[Fe(CN)₆] eritmalardan ta'sir ettiring. Fe³⁺ ionlarini aniqlash mumkinmi?