Kompetensiyaviy yondashuv. Shaxsga yo’naltirilgan texnologiyalar Reja: Kirish Asosiy qism

Kompetentlik bevosita kasbga loyiqlik, oʻz sohasi boʻyicha egallagan bilim, koʻnikma, malakalaridan kasbi doirasida mustaqil ravishda amaliy foydalana olish va ijodiy munosabatini namoyon qila olish qobiliyatidir. Darhaqiqat, koʻp narsani bilsa-da, lekin ularni amaliy qoʻllay olmaydigan oʻquvchining jamiyatga ham, oʻziga ham foydasi tegmaydi. Nemis olimi Hilbert Meyer aytganidek, “kompetentli oʻquvchi “quruq bilim” sohibi boʻlib qolmasdan, balki oʻz bilimlaridan yuzaga kelgan vaziyatlarda yetarlicha foydalana oladi, xotirasida tez tiklanadigan bilimlar mazmuniga ega boʻladi”.
Kompetensiyalar 2 asosiy turga: tayanch va xususiy kompetensiyalarga boʻlinadi.
Tayanch kompetensiyalar insonning shaxsiy, ijtimoiy, iqtisodiy va kasbiy munosabatlarga kirisha olish, jamiyatda oʻz oʻrnini egallay olish, duch keladigan muammolarning yechimini hal eta olish, eng muhimi, oʻz sohasi, kasbi boʻyicha raqobatbardosh boʻla olish koʻnikma-malakalarini tarkib toptirishga qaratiladi. SHu bois ularning turi nihoyatda koʻp boʻlib, ular har bir mamlakatda ta’lim oldiga qoʻyilgan maqsad va vazifalardan kelib chiqqan holda tanlanadi. Oʻzbekiston Respublikasida ta’limning uzluksizligi, uzviyligi, oʻquvchi shaxsi ustuvorligidan kelib chiqib ularning yosh xususiyatlariga mos ravishda quyidagi tayanch Kompetensiyalar shakllantiriladi.
Kommunikativ kompetensiya ijtimoiy munosabatlarda eng avvalo, ona tilida hamda birorta xorijiy tilda oʻzaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish, ijtimoiy moslashuvchanlik, hamkorlikda jamoada samarali ishlay olish layoqatini nazarda tutadi.
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, qayta ishlash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash koʻnikmalarini egallashni hamda mediamadaniyatga ega boʻlishni nazarda tutadi.
Oʻzini-oʻzi rivojlantirish kompetensiyasi doimiy ravishda oʻz-oʻzini jismoniy, ma’naviy, ruhiy, intellektual va kreativ rivojlantirish, kamolotga intilish, hayot davomida mustaqil oʻqib-oʻrganish, kognitivlik koʻnikmalarini va hayotiy tajribasini mustaqil ravishda muntazam oshirib borish, oʻz hatti-harakatini adekvat baholash va mustaqil qaror qabul qila olish koʻnikmalarni egallashni nazarda tutadi.