Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Назорат саволлари
1. MPLS технологиясининг вазифаси нима?
2. MPLS технологияси ѐрдамида қандай масалаларни ечиш мумкин?
3. MPLS тармоғи элементларини тушунтиринг?
4. MPLS формати тузилишини тушунтиринг?
5. MPLSни базали компонентлари қандай сатхларга бўлинган?
6.MPLS стек протоколларини вазифаси нимадан иборат? 

---

177 
IV. AMALIY MASHG„ULOT MATERIALLARI 
Amaliy ish №1 
MUT va T kafedrasi tarmoq qurilmalarini o‟rganish 
1.
 
ISHDAN MAQSAD 
- MUT va T kafedrasida foydalanadigan multivendorli tarmoq uskunalari bilan tanishish; 
- tarmoq uskunalarini ishga tushirish va ularning buyruqlari bilan tanishish. 
2. QISQA NAZARIY MA'LUMOTLAR
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti 
Ma‘lumot uzatish tarmoqlari va tizimlari kafedrasi (Mut va T)da 3ta mahalliy tarmoq, 3 
kommutator va 4 marshrutizatordan tashkil topgan WAN tarmog'i ishlaydi. Tarmoq Huawei, 
ZTE, Cisco va Dlink kabi vendorlarning tarmoq uskunalarida qurilgan. MUT va T bo'limi 
tarmoq sxemasi 1.1-rasmda keltirilgan 
1.1-rasm - MUT va T bo'limi tarmoq sxemasi.
 
Ikkitadan bir necha yuztagacha kompyuterlarni birlashtirgan lokal kompyuter 
tarmog'ini tashkil qilish uchun bundan keyin "qurilma" deb nomlanadigan maxsus tarmoq 
uskunalari kerak bo'ladi (marshrutizator, kommutator, hub, patch panel va boshqalar). 
Bularga ikkita shartli toifaga bo'linishi mumkin bo'lgan turli xil elektron qurilmalar kiradi: 
faol va passiv tarmoq qurilmalari. 
Faol tarmoq uskunalari - bu ba'zi bir "aqlli" xususiyatlarga ega bo'lgan uskunalar. 
Ya'ni, marshrutizator, kommutator (switch) va boshqalarni faol tarmoq uskunalari deb 
atash mumkin. 

---

178 
Passiv tarmoq uskunalari - "intellektual" xususiyatlarga ega bo'lmagan uskunalar. 
Masalan - kabel tizimi: kabel (koaksial va o'rama juftlik (UTP / STP)), vilka / rozetka 
(RG58, RJ45, RJ11, GG45), repiter (takrorlagich), patch paneli, konsentrator (hub) va 
boshqalar. 
Shuningdek, 
passiv 
uskunalarga 
montaj 
shkaflari 
va 
stoykalar, 
telekommunikatsiya shkaflari kiradi.
 
Tarmoqning asosiy tarkibiy qismlariga ish stantsiyalari, serverlar, uzatish muhiti 
(kabellar) va tarmoq uskunalari kiradi. I 
sh stantsiyalari - bu tarmoq foydalanuvchilari tomonidan amaliy vazifalar bajariladigan 
tarmoq kompyuterlari. 
Tarmoq serverlari - tarmoqning umumiy resurslarini taqsimlashni boshqarish funktsiyalarini 
bajaradigan apparat va dasturiy tizimlar. Lokal tarmoqqa ulangan va tarmoqdagi boshqa 
qurilmalar tomonidan foydalaniladigan resurslar joylashgan har qanday kompyuter server 
bo'lishi mumkin. Server jihozlari sifatida juda kuchli kompyuterlardan foydalaniladi.