Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA 
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 
 


Optik aloqa tizimlari
 
Mustaqil ish 
Mavzu:
Tolali optik raqamli aloqa tizimlarini loyixalashtirish. 
Loyixalashda sifat mezonlari tahlili.
 
 
 
 
 
 
Guruh
: 414-19.
Bajardi:
Yusupov Ulug’bek
Tekshirdi:
 Mirazimova Gulnora
Toshkent 2022 

---

Reja: 
 
Kirish. 
 
Asosiy qism: 
 
1.
 
Tolali 
optik 
raqamli 
aloqa 
tizimlarini 
loyixalashtirish va sifat mezonlari. 
2.
 
Optik aloqa tizimlari va tarmoqlarida o’lchash 
usullari haqida. 
3.
 
Optik 
uzatish 
linyalarini 
o’lchashda 
qo’llaniladigan 
refloktometrlar 
va 
spektroanalizatorlar va ularda o’lchash usullari. 
 
Xulosa. 
 
Foydalanilgan adabiyotlar. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

Kirish. 
 
Uzatish liniyasini loyihalashda quyidagi masalalar echiladi: 
-
Uzatish liniyasining trassasini tanlash; 
-
Oxirgi va oraliq punklarning ijtimoiy-iqtisodiy xarakteristikalari; 
-
Talab etiladigan kanallar sonini asoslash va hisoblash;
-
Regeneratsiyalash punktlarini joylashtirish va boshqalar.
Uzatish liniyasining trassasini tanlash texnologik loyihalash normalariga 
muvofiq izlanish jarayonlarida amalga oshiriladi. Trassa uzunligi minimal bo‘lishi 
kerak. Trassaning shaxardan tashqaridagi qismi avtomobil yo‘llari bo‘ylab, 
o‘pirilish va cho‘kish bo‘lmasligi uchun qishloq xo‘jaligi uchun mo‘ljallanmagan 
erlar, shuningdek kemiruvchi xayvonlar bo‘lmagan erlar bo‘ylab o‘tishi kerak. 
Loyihalashda turli xildagi er osti kommunikatsiyalarning, yuqori voltli liniyalarning 
va elektr temir yo‘llarining joylashuvini hisobga olish kerak. Trassaning mos 
keluvchi ob’ektlar bilan kesishuvi va yaqinlashuvini loyihalash normativ xujjatlarda 
aniqlanadi. 
Aholi punktlarida trassa asosan mavjud yoki loyihalashtirilayotgan kabelli 
kanalizatsiya bo‘ylab, tonnellarda va ayrim xollarda erda o‘tishi kerak. Trassa 
bo‘ylab punktlar orasidagi masofa izlanishlar jarayonida aniqlanadi. Bunda 
trassaning bir necha variantlari tanlanadi, ular eng afzal variant deb tanlangan 
uzatish liniyasining xolat plani ko‘rinishida aks ettiriladi. 
Elektrik hisoblashlar uchun punktlar orasidagi masofa, trassaning to‘g‘ri 
emasligini va ularni aylanib o‘tishda kabel bukilishlarini hisobga oluvchi, kabel 
uzunligi bo‘yicha aniqlanadi. Odatda kabellar uzunligi mos keluvchi trassa 
uchastkasi uzunligidan oshadi. Normativ zapaslar mos keluvchi uchastka 
uzunligidan o‘rtacha 2% ni tashkil etadi. 
Kabelli liniya trassasi shunday tanlanadiki, xamma punktlarni (loyihalash 
topshirig‘ida ko‘zda tutilgan) aloqa bilan ta’minlashda inshootlarga va uzatish 
liniyasining ekspluatatsiyasiga sarf etiladigan xarajatlar minimal bo‘lishi kerak. 
Trassaning optimal variantini tanlash quyidagi me’zonlar bo‘yicha olib 
boriladi:
-
qurilishga minimal kapital xarajatlar; 
-
minimal ekspluatatsiya xarajatlari; 
-
xizmat ko‘rsatish qulayligi. 
Ko‘rsatilgan me’zonlarni qoniqtirish uchun trassa berilgan punktlar orasida 
eng qisqa masofa va qurilishni murakkablashtiruvchi va qimmatlashtiruvchi, 
to‘siqlarning eng kam soniga ega bo‘lishi kerak 
Suvli to‘siqlarni kesib o‘tish uchun eng kichik kenglikka ega joy tanlanadi. 
Ko‘rilgan variantlarning qiyosiy taxlil natijalari jadval ko‘rinishida 
rasmiylashtiriladi, tomonlar yo‘nalishi va masshtab ko‘rsatilgan kartadan nusxa 
olinadi va shartli belgilar qo‘yiladi. 
Oxirgi va oraliq punktlarning ijtimoiy-iqtisodiy xarakteristikalari, tanlangan 
oxirgi va trassada joylashgan oraliq punktlar orasida aloqaning tashkil etilishini 
asoslash uchun zarur. 

---