Klinik laboraтoriya тekshirish usullari

5.3. Qon guruhlari va rezus-faktor
Qon guruhlari — qonning nasldan naslga o‘tadigan belgilari.
Ana shu belgilar asosida barcha odamlarning qoni (irqi, yoshi va
jinsidan qat’i nazar) guruhlarga bo‘linadi. Odamning u yoki bu
qon guruhiga mansubligi uning individual biologik xususiyati bo‘lib
(ona qornidagi rivojlanish davridayoq shakllana boshlaydi), keyingi
butun hayoti davomida o‘zgarmaydi. Eritrotsitlar qobig‘idagi
izoantigenlar—izoantigen A va izoantigen B, shuningdek, me’yorda
ba’zi odamlarning qon zardobida bo‘ladigan izoantitelalar —
izoantitela 

va izoantitela 

ko‘p amaliy ahamiyatga ega omillar
hisoblanadi. Odam qonida faqat turli xil izoantigenlar va izoantitelalar
(masalan, A+

va B+

) bo‘ladi, chunki bir xil belgidagi
izoantigenlar va izoantitelalar uchrashsa (masalan: A va 

)
eritrotsitlar bir-biriga yopishib, odam o‘lib qoladi.
Odamlar qonida A va B antigenlar, shuningdek, 

va 

izoantitelalar bo‘lishiga qarab ularni shartli ravishda harflar hamda
raqamlar bilan ifodalab, 4 guruhga bo‘lish mumkin. 
0

 

(I)
eritrotsitlarda izoantigen yo‘q.
A

 (II) tarkibida A izoantigeni va 

izoantitelasi bor qon guruhi;

(III) — tarkibida B izoantigeni va 

izoantitelasi bor qon
guruhi; 
AB0 (IV) — tarkibida faqat A va B izoantigenlari bor qon
guruhi, qon quyishda shularga e’tibor beriladi.
Qon guruhlari haqidagi ta’limot XIX asr oxirida yuzaga kelgan.
U umumiy immunologiyaning muhim qismidir. Qon guruhlari
haqidagi ilmlar tibbiyotning deyarli hamma sohalarida keng

---

99
Leykotsitlar mikroskop bilan sanoq kamerasida va avtomat yoki
yarimavtomat elektron hisoblagichlar yordamida sanaladi.
Leykotsitlarni sanash uchun oddiy sanoq kamerasidan
foydalanish qulay usuldir. Noybauer kamerasi yoki yaxshilangan
Noybauer kamerasidan foydalanish va xatolarni eng kam darajaga
keltirish uchun to‘la-to‘kis belgilangan butun zona doirasi (9 mm
2
)
dagi leykotsitlarning hammasini sanash tavsiya etiladi. Ko‘pgina
laboratoriyalarda amalda belgilab qo‘yilgan zonaning deyarli
yarmidagi leykotsitlar sanaladi. Sobiq Ittifoq laboratoriyalarida
Goryayevning sanoq kamerasidan keng foydalanilar edi. Mazkur
tekshiruvda solishtirib ko‘rish uchun nazorat namuna bo‘lmaganligi
tufayli tekshiruv hamda standartlashning hamma bosqichlarini
sinchiklab o‘tkazish zarur.