Klient-server va peer to peer arxitekturalari va ularning tuzilishi

Mavzu:Klient-server arxitekturalari. Klient-server va peer to peer arxitekturalari va ularning tuzilishi. Klient-server va peer to peer xizmatlari, ularda qo’llaniladigan asosiy ilovalari.
Reja :

1. 
   Klient-server va peer to peer arxitekturalari va ularning tuzilishi
   
2. 
   Klient-server va peer to peer xizmatlari, ularda qo’llaniladigan asosiy ilovalari
   

Klient-server va peer to peer arxitekturalari va ularning tuzilishi
Hozirda Web-sahifaning rivojlanishi yanada interaktiv pog‘onasiga chiqqan. Web-saytlar asta sekinlik bilan ilovalar interfeysiga o‘xshab bormoqda. Bularning barchasi zamonaviy Web-dasturlash texnologiyasi yordamida amalga oshmoqda.
Web-dasturlash texnologiyalarini, dasturlarini asosan ikkita qismga ajratish mumkin: klient tomonidagi dasturlarlash (client-side) va server tomonidagi (server-side). Ushbu texnologiyalarni tushunish uchun avvalo bevosita "klient-server" texnologiyasini tushunish kerak. Web-sahifaning interaktiv dasturi ssenariy deb ataladi. Bunday atama dasturning natijasiga bog‘liq holda vujudga kelgan. Uning asosiy vazifasi Web-sahifasida foydalanuvchi holatiga, harakatiga «reaksiya» berishdir.
Shu tariqa ssenariylar klient tomonida bajariluvchi va server tomonida bajariluvchi ssenariylarga bo‘linadi. Klient tomonida bajariluvchi ssenariylar brouzer yordamida bajariladi. Server tomonida bajariluvchi ssenariylar esa Web-server yordamida bajariladi.
Klient tomonidagi ssenariylar Klient tomonidagi ssenariylar foydalanuvchi tomonidan kiritilayotgan ma’lumotlarni
to‘g‘riligini serverga murojaat qilmasdan tekshiradi. Ko‘p hollarda bu ssenariylar JavaScript va VBScript tillarida yoziladi. JavaScript bu til Netscape va Sun Microsystems tomonidan yaratilgan bo‘lib, Web-sahifaning fo‘nksional imkoniyatlarini orttirish maqsadida qo‘llaniladi. JavaScript yordamida odatda ma’lumotli va muloqot oynalarini chiqarish, animatsiyalarni ko‘rsatish kabi vazifalarni bajarish mumkin. Bundan tashqari, JavaScript-ssenariy ba’zan o‘zi ishlab turgan brauzer va platforma tipini aniqlash mumkin. JavaScript-ssenariylar foydalanuvchi tomonidan kiritilayotgan ma’lumotlarni to‘g‘riligini tekshirishda ham qulay hisoblanadi. VBScript VBScript tili Microsoft korporatsiyasi tomonidan yaratilgan bo‘lib, Visual Basic tilining bir qismi hisoblanadi. VBScript tili Internet Explorer va Microsoft Internet Information Server (IIS) lar bilan ishlashga mo‘ljallangan tildir. VBScript tilining JavaScript tili bilan umumiy qisimlari bir nechta, jumladan u aynan Microsoft Internet Explorer bilan ishlash va uning qo‘llanish sohasini cheklay olish imkoniyatiga ega. VBScript interpretatorli til hisoblanib, Microsoft ning Web- texnologiyalari bilan hamkorlikda ishlay oladi, masalan ASP (Active Server Page) bilan. SHunga qaramay VBScript klient tomonida ishlovchi ssenariy hisoblanadi, ASP esa server tomonida ishlaydi. p2p - bu "peer-to-peer" inglizcha ibora uchun qisqartma bo'lib, uni so'zma-so'z "peer-to-peer" deb tarjima qilish mumkin. Rus tilida so'zlashuvchi Internetda p2p tarmoqlari "peer-to-peer", "peer-to-peer" yoki "markazsizlashtirilgan tarmoqlar" deb ham ataladi. 2p2 tarmoqlarining boshqa fayl almashish tarmoqlaridan farqlari
Oddiy fayl almashish tarmoqlarida har qanday foydalanuvchi kerakli faylni yuklab oladigan serverda fayllar saqlanadi. Agar fayl serverdan o'chirilsa, foydalanuvchi unga kirish huquqini yo'qotadi. Bundan tashqari, yuklab olish tezligi serverning o'tkazish qobiliyati bilan cheklangan.
Peer-to-peer tarmoqlarida bunday server mavjud emas. Barcha kerakli fayllar foydalanuvchilarning qattiq disklarida ular ulashgan papkalarda saqlanadi. P2p tarmoqlarida har bir kompyuter ma'lumotni yuklab olish kerak bo'lganda server sifatida ham, mijoz sifatida ham ishlaydi. Bu fayl almashish tezligini sezilarli darajada oshirishi mumkin.
Hozirgi kunda eng keng tarqalgan bo'lib gibrid p2p tarmoqlari mavjud. Bunday tarmoqlarda server foydalanuvchilarning o'zaro ta'sirini ta'minlaydigan koordinator rolida mavjud, ammo u hech qanday ma'lumot saqlamaydi. Bunday tarmoqlar toza 2p2 tarmog'ining tezligini va markazlashtirilgan tarmoqning ishonchliligini birlashtiradi. Hozirgi kunda eng mashhur gibrid tarmoq protokollar BitTorrent va Direct Connect hisoblanadi.