Kleman-dezorm metodi bilan aniqlash

623-21-guruh
Xudoynazarov Nodirbek

11-MASHG’ULOT L A B O R A T O R I YA I S H I
GAZ SOLISHTIRMA ISSIQLIK SIG’IMLARINING NISBATI CP/CV NI
KLEMAN-DEZORM METODI BILAN ANIQLASH

Savol 1
Nima uchun issiqlik sig’imi isitish usuli bilan isitish sharoitiga bog’liq ?
Javob 1
Issiqlik keltirish jarayonning tavsifiga qarab jismning temperaturasini 1S ga ko‘tarish uchun shu jismga keltirish zarur bo‘lgan issiqlik miqdori turlicha bo‘ladi. Shuning uchun ham biz issiqlik sig‘imi to‘g‘risida gapirar ekanmiz, ayni moddaga issiqlik qanday jarayon vositasida keltirish haqida aytib o‘tishimiz lozim.Boshqacha qilib aytganda, nisbatdagi q kattalik faqat temperaturalar intervaliga emas, balki issiqlik keltirish jarayonining turiga ham bog‘liq. Amalda izobarik (p=const) va izoxorik (v=const) jarayonlarning issiqlik sig‘imlaridan eng ko‘p foydalaniladi. Bu issiqlik sig‘imlari izobarik va izoxorik issiqlik sig‘imlari deb atalib, tegishlicha cp va cv orqali belgilanadi.

Savol 2
Nima uchun bosim o’zgarmas bo’lgandagi solishtirma issiqlik sig’imi (sr) dan hajm o’zgarmas bo’lgandagi solishtirma issiqlik sig’imi (sV) katta bo’ladi ?
Javob 2
Issiqlik sig‘imi jism haroratining o‘zgarishi qanday sharoitda yuz berayotganiga bog‘liq bo‘ladi. Agar jism o‘lchamlari o‘zgarmayotgan bo‘lsa, barcha issiqlik ichki energiyaning o‘zgarishiga sarflanadi. Bunda o‘zgarmas hajmdagi issiqlik sig‘imi Cv haqida gap boradi. O‘zgarmas tashqi bosimda issiqlik kengayishi tufayli tashqi kuchlarga qarshi ham mexanik ish bajariladi hamda u yoki bu haroratgacha qizdirish uchun ko‘proq issiqlik kerar bo‘ladi. Shuning uchun ham o‘zgarmas bosimdagi issiqlik sig‘imi Cp hammavaqt Cv dan katta bo‘ladi. Ideal gazlar uchun Cp-Cv=R, bunda R – gaz doimiysi bo‘lib, u 8,32 J/(mol·K) ga teng.