Klayzen qayta guruhlanishi

2. Aza-Klayzen qayta guruhlanishi
Azotning geterosiklik birikmalarida Klayzen qayta guruhlanishining qisqacha sharhi dastlab 1967-yilda paydo bo’lgan. Shu paytgacha ma’lum bo’lgan aza-Klayzen qayta guruhlanishini o’tkazishga yuqori harorat, azot kvaternizatsiyasi, N-geterosiklik aromatik birikma va Lyuis kislotasidan katalizator sifatida foydalanish mumkin. Hisob kitoblarga ko’ra aza-Klayzen qayta guruhlanishini amalga oshirish oksi-Klayzen qayta guruhlanishidan ko’ra ko’proq faollanish energiyasi talab etadi (25kJ/mol).
Allil vinil aminlarning to’yinmagan iminlarga qayta guruhlanishi odatda 200 harorat talab qiladi.

Allilvinilamin tizimida enaminlar va aromatic N-geterosiklik birikmalarning allil galogenidlar bilan ta’siri odatda 100 va undan past haroratlarda qayta guruhlanishga uchraydi.

3.Tia-Klayzen qayta guruhlanishi
Allilvinil qayta guruhlanishlar tizimida allilvinil sulfidlar va sulfoksidlarning qayta guruhlanishlari ham ma’lum vaqtdan beri ma’lum. Bir qancha misollar quyida keltirilgan.










4.Tarkibida qo’shbog’ saqlagan birikmalar
Propargil vinil efirlari uzoq vaqtdan beri ma’lum bo’lib, Klayzen qayta guruhlanishida allen vazifasini ta’minlaydi. Ushbu reaksiyada uchbog’ning qo’shbog’ga izomerlanishi kuzatiladi.

C C va C N tarkibli uchbog’ saqlagan birikmalarning allil spirtlar bilan reaksiyasi natijasidagi oraliq mahsulotlarning ham Klayzen qayta guruhlanishga uchrashi aniqlangan. Barcha holatlarda allil spirtlarning birikishi uchun uchbog’ faollashtirilgan. Bunday turdagi reaksiya dastlab Ficini tomonidan ochilgan va allil spirt-enaminda Klayzen qayta guruhlanishi kuzatilgan. Allilik aminlardan foydalanishda harorat 280 dan ortiq bo’lishi kerak.

Allilik amin yoki spirtlarga atsetilenning birikishida ham qayta guruhlanishni kuzatish mumkin.