Klasterlarni shakllantirish: tajribalar, natijalar va innovatsion yondashuvlar

3-
 
жадвал 
«AFROSIYOB JEANS» МЧЖда ҳар бир миллиард сўм сотилган маҳсулот ҳажмига 
тўғри келадиган ходимлар сонинг 2015-2019 йилларда ҳолати ва меҳнат 
тежамкорлиги ўзгаришининг ҳисоб-китоби 
Йиллар 
Корхонада сарф 
қилинган ёқилғи ва 
электр энергиясидан 
фойдаланиш билан 
боғлиқ харажатлар 
Сотилган маҳсулот 
ҳажми 
Ҳар бир миллиард сўм 
сотилган маҳсу- лотга 
тўғри келади- ган ёқилғи 
ва электр энергиясидан 
фойдаланиш билан 
боғлиқ харажатлар 
Суммаси, 
млн.сўм 
Ўсиш 
суръати, 
% 
Сумма- 
си, 
млрд.сўм 
Ўсиш 
суръати, 
% 
Суммаси, 
млн.сўм 
Ўсиш 
суръати, 
% 
2015 
3151,2 
100,0 
26,2 
100,0 
120,3 
100,0 
2016 
3345,3 
109,3 
28,2 
107,4 
118,6 
98,6 
2017 
3548,7 
112,6 
29,3 
111,6 
121,1 
100,7 
2018 
3712,8 
117,8 
30,6 
116,4 
121,3 
100,8 
2019 
3885,2 
122,3 
32,4 
123,5 
119,9 
99,6 
Ушбу жадвалда келтирилган маълумотлардан кўриниб турибдики, таҳлил қилаётган 
«AFROSIYOB JEANS» МЧЖда ҳар бир миллиард сўм сотилган маҳсулотга тўғри 
келадиган ёқилғи ва электр энергиясидан фойдаланиш билан боғлиқ харажатлар таҳлил 
қилинаётган даврда уларнинг ҳажми деярли бир хил ҳажмда сақланиб қолган. Ҳар бир 
миллиард сўм сотилган маҳсулотга тўғри келадиган ёқилғи ва электр энергиясидан 
фойдаланиш билан боғлиқ харажатларнинг миқдори 2015 йилда 120,3 млн. сўмни ташкил 
қилади. 2016 йилда ушбу кўрсаткич 118,6 млн. сўмни ёки 98,6 
%ни ташкил қилиб, бироз камайиш рўй берган. 2017 йилда харажатлар сарфи бироз 
ошган ва 2015 йилга нисбатан 100,7 %га тенг бўлган. Бу 121,1 млн. сўмни ташкил қилади. 
Ушбу кўрсаткич 2018 йилда деярли ўзгармасдан қолган ва унинг ҳажми 121,3 млн. сўм 
ёки 100,8 %га тенг бўлган. Аммо 2019 йилда ушбу кўрсаткич мунтазам камайиб борган, 

---

60 
яъни ушбу харажатларнинг сарфи 119,9 млн. сўмни ташкил қилади. Бу эса, 2015 йилга 
нисбатан 99,6 %га тенг бўлган.тежалган. 
Юқоридаги таҳлил кўрсатиб турибдики, умуман олганда ҳар бир миллиард сўм 
сотилган маҳсулотга тўғри келадиган ёқилғи ва электр энергиясининг сарфи ёмон эмас. 
Пировардида 2019 йилда 2015 йилга нисбатан тежамкорликка эришган. Бироқ 
неъматлардан фойдаланиш билан боғлиқ харажатлар, юқрида таъкидланганидек, хорижий 
мамлкатларда анча паст шу туфайли мазкур йўналишда тежамкорликка эришиш бобида 
бошқарув қарорларини қабул қилишда анча ишлар қилишимизга тўғри келар экан. 
Хулоса қилиб айтганда корхонада ишлаб чиқариш аражатлари самарадорлигини 
бошқаришда тежамкорликка эришишнинг бир қанча йўналишлари мавжуд экан. Аммо 
мазкур ишда унинг айрим йўналишларига- гина тўхталдик. Келажакда замон талабидан ва 
ҳисоблаш имкониятларидан келиб чиқиб, йўналишларни кенгайтириш ва ҳисоб-китоб 
ишларини такомиллаштириш мумкин бўлади. 
Яна бир жиҳат, инновацион иқтисодиёт шароитида корхонада хом ашё ва 
материаллар билан боғлиқ харажатлар самарадорлигини бошқаришда тежамкорлик 
режимига амал қилишнинг асосий йўналишлари қараб чиқилди. Бунда асосий эътибор 
хом ашё ва материаллар, ёқилғи ва электр энергияси билан боғлиқ харажатларни 
бошқариш масалалаари амалий маълумотларни қўллаган ҳолда ёритиб берилди. Уларнинг 
динамикаси ўрганилиб, тегишли бошқарув қарорларини қабул қилиш масалаларига ҳам 
эътибор қаратилди.