Klasterlarida Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida

Maktabgacha ta'lim
Klasterlarida Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida
pedagog kadrlarining
2022- yil iyun oyida malaka oshirish kursi tinglovchisi
Teshaboyeva Nargiza Yoqubjonovnaning
“Maktabgacha tayyorlov yoshdagi bolalarning elementar matematik tushunchalarini rivojlantirishda didaktik o'yinlarning o'rni”
mavzusidagi mashg'ulotni tashkil etish va o'tkazish metodikasi yuzasidan
BITIRUV LOYIHAVIY ISHI


Ilmiy rahbar: Karimova Shoira Baxtiyorovna


Qo’qon-2022
Maktabgacha tayyorlov yoshdagi bolalarning elementar matematik tushunchalarini rivojlantirishda didaktik o'yinlarning o'rni


Reja:
I. Kirish.
II. Asosiy qism.
1. Didaktik o’yinlarining mohiyati va ularning turlari
2. Tayyorlov guruh bolalari didaktik o’yinlarining mohiyati va ularning
ko‘rinishlari.
3. Tayyorlov guruh bolalari matematik tasavvuri rivojlanishida didaktik didaktik o’yinlarning ahamiyati.
III. Xulosa.
IV. Foydalanilgan adabiyotlar

I. Kirish.

Bugungi kunga kelib maktabgacha ta’lim tashkilotlariga e’tibor yanada ortib bormoqda va bunda tarbiyachilarga bo’lgan masuliyat hissi yanada ortadi. Tarbiyachilar bugungi kun qahramonlari desak hech mubolg’a bo’lmaydi. Chunki ular kelajagimiz poydevorini mustahkan qilib qo’yishdek sharafli vazifani bajarmoqdalar. Maktabgacha ta’lim tashkilotini tarbiyachilarning jonkuyarligi, samarali mehnat faoliyatisiz tasavvur etib bo’lmaydi. Yosh avlodni komil inson qilib tarbiyalashda ularning zahmatli mehnati yotadi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 30-sentyabrdagi PQ-3305-son “O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”gi qarori hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016-yil 29-dekabrdagi PQ-2707-son “2017-2021-yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha Ta’lim vazirining buyrug‘iga binoan 2018-yil 18-iyul 1-MX-sonli buyrug‘i bilan O‘zbekiston Respublikasining “Ilk va Maktabgacha Yoshdagi Bolalar Rivojlanishiga Qo‘yiladigan Davlat Talablari” tasdiqlandi.
Ta’lim jarayonidagi asosiy qiyinchiliklar o‘quv faoliyatining shakllanmaganligi bo‘lib, u yashirin psixologik qiyinchiliklarga tegishlidir. Bola bu holatni sezadi, lekin u nima uchun shunday bo‘layotganligini tushunmaydi va ifodalab bera olmaydi, shu sababli kattalarga yordam so‘rab murojaat qila olmaydi. Bunday qiyinchiliklar mavhum bo‘lib, ularning tabiati tushunarsizdir.
Bunday holatlarda ota-onalar va o‘qituvchilar bolaga yordam ko‘rsatmasliklari achinarli holatdir, chunki ularning o‘zlari ham o‘quv faoliyati va uning tarkibiy tuzilmasining psixologik aspektlari bilan tanish emaslar. Bu nuqsonlarning yorqin belgilari – dangasalikda, qobiliyatning yo‘qligida va boshqalarda nomoyon bo‘ladi.
O‘quv faoliyatining shakllanmaganligi ayniqsa to‘rtinchi-beshinchi guruhlarda, ya’ni ta’lim murakkabroq darajaga ko‘tarila boshlaganda va o‘zlashtiriladigan materialning o‘sishi bilan ko‘zga tashlana boshlaydi. Bola, bu holatda qandaydir noma’lum to‘siqqa duch kelganday bo‘ladi.
Shu sababli boshlang‘ich ta’limda bola yangi bilimlarni o‘zlashtirishga ko‘mak beruvchi o‘ziga xos o‘quv usullariga erishishi uchun, eng zarur shart-sharoitni yaratish, ya’ni bolaga o‘qishni o‘rgatish lozim.
Bu vaqtga kelib, darsliklarda boladan zarur umumlashtirishlarni amalga oshirishi, ya’ni ma’nosiga ko‘ra guruhlarga ajrata olish shakllangan bo‘lishi kerak. To‘rtinchi guruhga kelib, ulardan erkin foydalana bilishi lozim.
Barcha yangi-yangi talablar, yangi qoidalar, predmetlar harakatlarining yangi normalari obektlarning shu paytgacha noma’lum bo‘lgan qonuniyatlarini ochib beradi. Dunyo bola o‘zlashtirishi kerak bo‘lgan ilmiy bilimlar va tushunchalar tizimi bilan tartiblashtirilgan. Bolaning tafakkuri ana shu yuqorida qayd etilganlarga hamda insonlar va buyumlar bilan o‘zaro harakat tajribasiga yo‘naltiriladi.
Maktabgacha yoshdagi bolalik - bu o'yin davri. Bu yoshda bola o'yin orqali hamma narsani o'rganishga intiladi. O'yin bolalar tomonidan kattalar, haqiqiy dunyoning aksidir. Bu bolalarni maktabgacha ta'lim muassasasida o'qitish uchun katta imkoniyatlarga ega. Didaktik o'yinda kognitiv vazifalar o'yin vazifalari bilan birlashtiriladi. O'yin, xususan, didaktik o'yinlar orqali bola o'ynab o'rganadi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni o'qitishda o'yin muammosi bilan ko'plab olimlar, o'qituvchilar va psixologlar shug'ullangan va qilinmoqda. Didaktik o'yinni o'rganishning kelib chiqishida, bolalarni o'qitish uchun asos sifatida F. Fröbel, M. Montessori edi. Didaktik o'yinga katta e'tibor bergan K.D. Ushinskiy, P.F. Lesgaft, L.N. Tolstoy, E.I. Tikheeva, L.A., Venger, A.P., Usova, V.N. Avanesova va boshqalar.
Shuningdek, ko'plab olimlar o'qituvchiga bolalarning amaliy tajribasini kengaytirish, turli faoliyat sohalarida bilim, ko'nikma va ko'nikmalarni mustahkamlash imkonini beradigan o'quv o'yinlarining muhim rolini ta'kidladilar. (A.S.Makarenko, U.P.Usova, R.I.Jukovskaya, D.V.Mendjeritskaya, E.I.Tixeeva)
O'yin jarayonida bolalarning bilim va g'oyalari tozalanadi va chuqurlashadi. O'yinda u yoki bu rolni bajarish uchun bola o'z fikrini o'yin harakatlariga aylantirishi kerak. O'yin nafaqat bolalarda mavjud bo'lgan bilim va g'oyalarni mustahkamlaydi, balki faol kognitiv faoliyatning bir turi bo'lib, uning davomida o'qituvchi rahbarligida ular yangi bilimlarni oladi va bolalarni maktabga tayyorlashning yaxshi vositasi bo'lib xizmat qiladi. .
Didaktik o'yinlar mazmuni, tashkil etish shakli, o'quv vazifalari turi bo'yicha xilma-xildir. Pedagogikada didaktik o'yinlarni tasniflashda turlicha qarashlar mavjud. Va, albatta, muhim nuqta - o'qituvchi tomonidan maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ishlashda qo'llaniladigan didaktik o'yinlarga rahbarlik qilish.