Классик иқтисодий мактабнинг моҳияти, предмети ва усуллари

Пьер Буагильбер (1646 – 1714)

Пьер Лепезан - иқтисодчининг асл фамилияси
де Буагильбер – оилага тегишли ер поместьесининг номи
Франция классик иқтисодий мактабининг асосчиси
Аграр соҳа ривожига эътибор берди, кольбертизмга қарши курашди, солиқ тизимни ислоҳ қилишни таклиф этди.
Пулга «буюк ёвузлик» деб қаради.
Қийматнинг истеъмол шаклини тан олди, савдо ва саноатни тўғри баҳоламади.
Эркин савдо, пропорционал баҳолар тарафдори бўлди ва эркин рақобатни қўллаб-қувватлади.
Ўзини «қишлоқ хўжалигининг адвокати - ҳимоячиси» деб атади.
Classical

П. Буагильбернинг иқтисодий қарашлари

Бойлик
Қиймат ва баҳо
Пул
Қиймат иш вақти билан ўлчанади
Пул адолатсиз айирбошлашга олиб келади
Мамлакат бойлиги пулнинг физик массаси билан эмас, балки турли-туман фойдали бойлик ва буюмлар, масалан, нон, вино, гўшт, кийим-кечак ва бошқалардан иборатдир.
Шу сабабли жамиятда пулни кўпайтириш эмас, балки ишлаб чиқаришни ўстириш масаласи иқтисодий фаннинг асосий вазифаси ҳисобланиши керак.

Буагильбер ислоҳотлари (1707 й.)

Classical
Солиқ ислоҳотларини ўтказиш
Ички савдони ҳар ҳил чеклашлардан озод қилиш
Доннинг эркин сотилишига йўл бериш, донга табиий баҳо таъсирини чекламаслик
Солиқ тизимининг деҳқонлар меҳнатидан манфаатдорлик тамойилига асосланиши, солиқларнинг барчага тегишли бўлиши
Ички бозорни кенгайтириш, меҳнат тақсимотининг ўсишини таъминлаш, товар-пул муомаласини кучайтириш.
Донга сунъий равишда баҳо белгиланганлиги сабабли, ишлаб чиқариш ҳаражатлари қопланмас эди. Иқтисодиёт эркин рақобат шароитида ривожланиши ва товарлар бозорда «ҳақиқий қиймат»га эга бўлиши керак эди. Давлат бу соҳада деҳқонларга хомийлик қилиши зарур.

Физиократлар

• лотинча physio - табиат ва kratos - ҳокимият сўзларидан ташкил топган. Фермерлар, қишлоқ хўжалиги мамлакат равнақининг асоси деб ҳисобланади.

Classical
Физиократлар мактаби Францияда феодализмдан капитализмга ўтиш даврида вужудга келди
Шарт-шароитлари
Физиократлар қишлоқ хўжалигини иқтисодиётнинг ягона унумли соҳаси, деб ҳисобладилар. Уларнинг фикрича, «бойлик фақат қишлоқ хўжалигида яратилади, саноат ва савдода эса у қайта ишланади ва қайта тақсимланади, холос».
Францияда мануфактура анча ривожланган бўлса-да,
мамлакат ҳали ҳам аграр ҳолатда эди
Аҳолининг асосий қисми қишлоқларда яшаган, миллий бойликнинг 2/3 қисми шу соҳада яратилган