Классик иқтисодий мактабнинг моҳияти, предмети ва усуллари

Физиократлар мктабининг асосчиси ва йўлбошчиси

Синфлар

Classical

Ф. Кенэнинг иқтисодий қарашлари

• Соф маҳсулот

«Соф маҳсулот» қишлоқ хўжалигида яратилган қийматнинг қўшимча ўсиши
Унумли
Унумсиз
Мулкдорлар

• Капитал

• Бойлик

• Пул

“Йиллик аванс” – айланма капитал
“Бирламчи аванс” – асосий капитал
Y=C+PN,
бу ерда,
Y – жами маҳсулот (бойлик);
C – истеъмол;
PN – соф маҳсулот
Пул бойлик эмас, у муомала воситаси

Ф. Кенэ

• Соф маҳсулот (миллий даромад)

манбаи
ер ва унга сарфланган қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришида банд бўлган кишиларнинг меҳнати
Демак, бойликнинг (соф маҳсулот) кўпайиши қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши билан боғлиқ бўлган «ер иномидир». Шу боис, давлат саноатни эмас, балки қишлоқ хўжалигини рағбатлантириш тўғрисида ғамхўрлик қилиши керак.
Савдо ва саноат бойлик яратмайди, негаки савдогар ва ҳунармандлар қишлоқ хўжалигида яратилган бойликни фақат бир жойдан иккинчи бир жойга етказиш ва ўзгартириш билан шуғулланади. Шунинг учун савдо ва саноат «унумсиз» ҳисобланади.
?
Classical

Синфлар назарияси

Ф. Кенэ
Ф. Кенэ ўзи яратган унумлилик қоидасига асосланган ҳолда жамиятни уч синфга ажратади:
Унумли синф
Унумсиз синф
Мулкдорлар синф
қишлоқ хўжалигида бўлганлар, деҳқон ва фермерлар (улар соф маҳсулот яратадилар)
ҳунармандлар, ишчилар, савдогарлар, хизматкорлар, тўралар (деҳқончиликдан бошқа соҳада банд бўлган кишилар)
ер эгалари, қирол ва руҳонийлар (соф фойда олишга ҳақли, негаки улар ўз пайтида ерларни ўзлаштирган, ернинг унумдорлигини оширган)
Улар фақат ўзларини таъминлайдилар, ўз истеъмолига керак бўлган маҳсулот яратадилар. Улар жамият учун фойдали, аммо ўзининг ҳам, жамиятнинг ҳам бойлигини кўпайтирмайди, шу маънода унумсиздир
Classical
1. Такрор ишлаб чиқариш – мунтазам ҳар йили
2. Ёпиқ тизим (ташқи савдо йўқ)
3. Пул миқдори – бир хил. Кредит – йўқ
4. Такрор ишлаб чиқариш бир йил давом этади (ҳосилдан ҳосилгача)
5. Бир йиллик муддат саноат ишлаб чиқаришни таъминлайди
6. 5 млрд. ливр миқдоридаги маҳсулот айланади ва у 2 млрд. даромад яратади
Classical