Kkinchi jahon urushi yakunlanganda Yaponiyaning ahvoli juda ayanchli edi. Urushda 6,5 mln yapon halok bo'ldi, yana 1,5 mln kishi bedarak yo'qoldi. Urush oxiridagi ommaviy bombardimonlar katta talofatlarga olib keldi

Yaponiyada bozor iqtisodiyotiga o'tish. Har qanday iqtisodiy jarayonlar ustidan qat'iy nazorat Yaponiya uchun har doim xarakterli jihat edi. Ammo davlat iqtisodiyotda yetakchi rol o'ynagan paytda bu takomillashishga, mahsulot sifatini oshirishga bo'lgan rag'batni so‘ndiradi. Aynan shu sababga ko'ra hali XIX asr oxiridan boshlab yapon tovarlari jahon bozorida raqobatbardosh emas degan nom taratgan edi.
Rivojlanish uchun ichki resurslarning yetishmasligini Yaponiyada ko'plab tashqi siyosatdagi tajovuzkorlikni oqlash uchun asos deb hisoblardi. Yaponiya urushda mag'lubiyatga uchraguncha Nazorat assotsiatsiyalari deb atalgan tashkilotlar iqtisodning butun boshli sohalarini boshqarardi. Ular dzaybatsu - yapon korporatsiyalari bilan chambarchas bog'langan bo'lib, ular o'rtasida xomashyo va kamyob materiallarni bo'lish bilan shug'ullanardi. Bu tizim endi buzilishi va qayta qurilishi lozim edi.

Agrar islohot (1946-1950).

Agrar islohot ikki maqsadni ko’zladi: siyosiy va iqtisodiy. Siyosiy maqsad yirik yer egalari kichik ijarachilar ustidan hokimiyatga ega bo’lgan yapon qishlog’ining tuzilishini o’zgartirish edi. Urushdan oldingi Yaponiyada yirik yer egalari kichik ijarachilar hosilining yarmiga yaqinini olardi, ular barcha fermer xo’jaliklarining uchdan bir qismini tashkil etdi. Yirik er egalari soniga ruhoniylar, savdogarlar, amaldorlar, shifokorlarni kiritish mumkin. Mamlakat yer fondining deyarli yarmi ularning qo‘lida to‘plangan edi. Iqtisodiy maqsad mamlakatda oziq-ovqat mahsulotlarini ko‘paytirish edi. Agrar islohot dunyodagi eng ulug’vor islohotlardan biri hisoblanadi, chunki u yuqori inflatsiya sharoitida amalga oshirildi, natijada u iqtisodiy va siyosiy jihatdan davlatga foydali ta’sir ko’rsatadi. Eski mulkdorlik tizimi sobiq imperiya tuzumining asosi, militarizm ustuni hisoblanadi. Shu sababli bosqinchi hokimiyat Yaponiyada imperializmning yangidan shakl olishidan xavfsirab, yer tizimini isloh qilishga qaror qildi. “Manchester Guardian” gazetasi islohotning siyosiy va iqtisodiy manfaatlari g’oyasini yaxshi ifoda etgan edi. “Agrar islohot Yaponiyani qayta qurish yo’lidagi birinchi qadam bo’ladi va dehqonlarning turmush darajasini oshirishga yordam beradi va bu burilish sanoatning xom-ashyodan mahrum bo’lishiga olib keladi.Arzon ishchi kuchi va Yaponiya armiyasining safarbarlik imkoniyatlarini kamaytirishi, shu bilan birga, agrar islohot dehqonlarning xarid qobiliyatining oshishini ta’minlaydi va ichki talabning oshishiga olib keladi. Oqibatda bosqinchilikka intilish, tashqi bozorga tovar olib chiqish istagi susayadi. Agrar islohotga qadar qishloq xoʻjaligiga yaroqli yerlarning 45,9%i ijaraga berilgan edi. Urushdan oldingi renta milliy daromadning 5%ini tashkil etdi. Aholi tez-tez yuqori ijara haqini bekor qilish shiorlari bilan chiqardi. Jami 6000 ta chiqishlar amalga oshirildi. Ijara haqini oshirish toʻgʻrisidagi qaror urushdan oldingi yillarda Iqtisodiyot vazirligi tomonidan qishloq, oʻrmon yerlariga egalik muammosini hal qilish maqsadida qabul qilingan edi. 1945-yil 11-oktabrda J.Makartur Yaponiyada agrar islohotlarni o’tkazish to’g’risida direktiva chiqardi. O’z yer mulkida yashamaydigan yirik yer mulk egalari shu mulkka egalik qilish huquqidan mahrum qilindi, yer unda ishlaydiganlarga berildi. Aholining asosiy qatlami fermerlar bo’lib qoldi. Agrar islohot keyingi iqtisodiy rivojlanish uchun juda katta ahamiyatga ega bo’ldi. Hayotning yangi fermerlik ukladi dehqonlarda ko’plab sanoat mahsulotlariga ehtiyojni paydo qildi, bu esa aholining xarid qobiliyatini o’sganligini, mamlakatda oziq-ovqat va xomashyo ishlab chiqarish chiqarishi keskin o‘sganligini bildirdi. Fermerlik xo’jaliklarini tashkil qilish iqtisodiy tiklanishning doimiy omiliga aylandi. 1945 yil oxirida qishloq xo’jaligi yerlarini tartibga solish to’g’risidagi qonun qayta ko’rib chiqilib, ularning doirasini cheklab qo’ydi.1946- yil 1-fevralda Yaponiya hukumati tomonidan ishlab chiqilgan yangi islohot boshlandi. Lekin u yetarlicha radikal bo’lmagani uchun keyinroq yana yangi dastur tayyorlandi. Shu munosabat bilan 1946-yil 21-oktyabrda “Mustaqil dehqonlarni tashkil etish toʻgʻrisida”gi qonun qabul qilindi.Qonunga koʻra, dehqonchilik bilan shugʻullanuvchi yer egalariga 3 gektarga yaqin (Xokaydoda 12 gektar) yer ajratilgan, qishloq xoʻjaligi bilan shugʻullanmaganlar esa 1 gektar (Xokkaydoda 4 gektar) yerga egalik qilish huquqiga ega boʻlgan. Hukumat ortiqcha yerni qaytarib oldi va uni mahalliy yer komissiyalariga majburan qayta taqsimladi, ular oʻz navbatida yerni ishlashdan manfaatdor boʻlgan har bir kishiga sotdi. Inflatsiya tufayli ham sotib olish, ham ishtirokchilarning sotish narxlari juda tez tushib ketdi (1949 yilda 7500 yen xarajatlarning 1/5 qismiga to’g’ri keldi).“O’tloqlar, dashtlar, yaylovlar, qishloq xo’jaligiga yaroqsiz yerlar sotib olinmagan”. Yerning real bahosi inflyatsiya natijasida keskin tushib ketganligi sababli yer islohotini amalga oshirish musodara qilish bilan barobar edi.Yer islohoti jarayonida 1916 million gektar yoki qishloq xoʻjaligi yerlarining 37,5 foizi oʻzgardi. 3,749 milliondan ortiq yer egalari yerlarni hukumatga topshirishga majbur bo’ldi. Natijada qishloq xo’jaligiga mo’ljallangan yerlarning atigi 10 foizi ijaraga berildi. Ijara arzon edi. Endi qishloq xo’jaligi narxlarni ushlab turuvchi va infratuzilmaga sarmoya kiritgan hukumat yordamida rivojlandi. Ikkinchi jahon urushidan keyin qishloqda aholining katta oqimi tufayli paydo boʻlgan “qishloq xoʻjaligidagi toʻqchilik” yoʻqoldi. 1950-yilga kelib yer egalari soni ikki barobardan ko’proq (21,6% dan 61,8% gacha) va ijarachilar soni uch barobardan ko’proq (19,6% dan 67,1% gacha) ko’paygan. Oziq-ovqat inqirozi bartaraf etildi. 1952-yilda “Qishloq xoʻjaligi yerlari toʻgʻrisidagi” qonun qabul qilindi. U yer-mulk atrofida tuzilgan bitimlar erkinligini keskin cheklab qo’ydi, chunki endi bitimlar faqat mahalliy hokimiyat ruxsati bilan amalga oshirilishi mumkin edi. “Natijada yerga egalik konsentratsiyasi bloklandi. Yaponiya qishloq xo’jaligining tarmoq tuzilishi ko’p yillar davomida tushunarsiz bo’lib chiqdi. Shunga qaramay, bu islohot dunyodagi eng muvaffaqiyatli agrar islohotlardan biri sanaladi”. Egalik qilish mumkin bo'lgan yer maydoni 9 ga bilan cheklandi, chayqovchilik maqsadida yerni qayta sotish taqiqlandi. Bo'sh yerlar davlat ixtiyoriga o'tib, keyin minimal narxlarda dehqonlarga berildi. 1945 yil noyabrda J. Makartur direktivasi bilan dzaybatsu tarqatib yuborildi va to'liq iqtisodiy erkinlik e'lon qilindi. Bu yapon an'analariga zid bo'lib, odamlar ming yillar davomida hamma narsada, iqtisodiy faoliyatda ham davlatga suyanishga ko'nikib qolgan edilar. Kishilar o'zlarini ma'naviy qashshoqlashgan deb his qilishdi va to'liq loqaydlikni namoyon etishdi.
Doimiy davlat subsidiyalariga o'rgatib qo'yilgan korxonalar urushdan keyingi dastlabki yillarda byudjetning bir qismini “yeb yuborar” edi. Bundan tashqari, reparatsiya to'lovlarining yoki korporatsiyalar zimmasiga tushganligi uchun ular ishlab chiqarishni tiklashdan manfaatdor emas edi.

Monopoliyaga qarshi islohot (1946-1950).

Monopoliyaga qarshi islohot Zaibatsuni yo’q qilish edi. AQSH hukumati agrar islohotni oʻtkazishni boshlagani sababli ham bundan manfaatdor edi. Zaibatsu yapon militarizatsiyasi va tajovuzkorligining aybdorlari, Tinch okeanidagi urushni qo’zg’atuvchilari deb taxmin qilingan. Ular yapon imperialistik armiyasini qurol bilan ta’minlaganlikda gumon qilingan. Bundan tashqari, kapitalning konsentratsiyasi antidemokratik harakatdir. Shuning uchun ham bozor raqobatini himoya qilish, dehqon mulkdorlari institutini, erkin tadbirkorlar institutini, mas’ul menejerlarni yaratish asosiy vazifalar deb hisoblangan. 1945-yil oktyabr oyida hukumat asosiy Zaibatsu konsernini tugatishga qaror qildi va 1946-yilda ushbu kompaniyalarni qayta tashkil etish bo’yicha qo’mita tuzildi. 1947-yil iyun oyiga kelib yana 83 ta kichik xolding birlashmalari qayta tashkil etildi. Ulardan 28 tasi oilaviy xolding sifatida qayta tashkil etilgan, 55 tasi esa ishlab chiqarish kompaniyalari sifatida qolishiga ruxsat berildi. Ammo qimmatli qog’ozlar bilan bog’liq ko’plab operatsiyalarni nazorat qilishning iloji yo’q edi. Qimmatli qog’ozlarni sotish taqiqlangan bo’lsa-da, endigina tashkil etilgan kompaniyalar, hukumat zarbasi ostida qolgan konsernlarning 53 ta aksiyalarini sotdi. Keyingi yilning dekabr oyida Yaponiya parlamenti “O’z faoliyatini tugatish to’g’risida” qonunni qabul qildi. “ Haddan tashqari iqtisodiy konsentratsiya”, bu har qanday monopolistik kompaniyani tarqatib yuborishni nazarda tutgan. Natijada 18 ta yirik kompaniya tarqatib yuborilgan. Yapon poʻlat korporatsiyasi ikkiga bo’lingan.Yamata va Fuji poʻlat kompaniyalari, Mitsubishi ogʻir sanoat birlashmasi – Sharqiy Yaponiya og’ir sanoati, Markaziy Yaponiya og’ir sanoati va G’arbiy Yaponiya og’ir sanoat korxonalarini; Tokyo Shibaura Electrik o’zining 43 ta zavodidan 27 tasini o’z-o’zidan yo’q qildi; Hitachi ishlab chiqarish birlashmasi o’zining 35 ta zavodidan 19 tasini yo’q qildi. Yuqorida aytib o’tilgan kompaniyalar tugatilishi natijasida po’lat, temir, kemasozlik, pivo, qog’oz ishlab chiqarish va boshqa sohalarda konsentratsiya darajasi kamaydi. Zaibatsuning sobiq egalari oz miqdorda tovon oldilar. Yirik korporatsiyalar faqat oilaviy mulk bo’lishni to’xtatdi, yangi mulkdorlar paydo bo’ldi. Bosqindan keyin tarqatib yuborilgan yoki parchalangan ayrim yirik korxonalar qayta tiklandi. Misol uchun, Mitsubishi va Mitsui savdo kompaniyalari 1954 va 1959-yillarda mos ravishda qayta tiklandi; Mitsubisi ogʻir sanoatida – 1964 yilda; yangi Yaponiya poʻlat korporatsiyasida – 1970 yilda Zaybatsu bosh ofislari yo’q bo’lib ketgan bo’lishi mumkin, ammo o’zaro moliyalashtirish tufayli korxonalar keyresu guruhiga to’planishdi. Tanqidchilar buni ko’pincha “zaybatsuning qayta tug’ilishi” deb atashadi.Urushdan oldin zaybatsu bilan aloqasi bo’lmagan sanoat firmalari bozorga xavfsiz kirish imkoniyatining paydo bo’lishi tufayli yirik korxonalarga aylandi. Bunday kompaniyalarga Toyota, Hitachi va Yangi Yaponiya poʻlat korporatsiyasi kiradi. Raqobat yanada jonli tus oldi. Kawasaki poʻlat va Sumitomo po’lat kompaniyalari paydo bo’ldi. Honda avtomobilsozlik sanoatini boshladi. Sony va Matsushita yuksalishi bilan umumiy Yaponiya sanoati raqobatbardosh bozor modelining xususiyatlarini oldi. Bularning barchasi zaybatsuni tarqatib yuborish siyosati natijasida sodir bo’ldi. Bank sektori masalasi hal qilinayotganda, MakArtur boshchiligidagi ishg’ol hukumati monopoliyaga qarshi kurash va moliyaning ikki bo’linmasi o’rtasida ziddiyatni boshdan kechirdi. Monopoliyaga qarshi departamentga ko’ra, banklarni qismlarga ajratish, keyin esa filiallar yaratmasdan, mahalliy banklar yaratish bilan cheklanish kerak edi. Aksincha, moliya bo’limi xodimlarni qisqartirishga qarshi edi. Yirik banklar kelajakdagi moliyaviy bozorlar uchun asos bo’lib xizmat qilishi kerak edi. Bu keyinchalik Yaponiya iqtisodiyotini saqlab qoldi.

Mehnat islohoti.

Mehnat islohoti 3 ta mehnat qonuniga asoslandi:

1. 
   Amerikaning Vagner qonuni namunasi asosida boʻlib, 1945-yil dekabrda eʼlon qilingan “Ittifoqlar mehnati toʻgʻrisida”gi qonun. Bu qonun ishchilarning jamoa muzokaralarini chaqirish huquqini ta’minladi, kasaba uyushmalarini fuqarolik qonunchiligidan ozod qildi;
   

2. 
   1946-yil sentabr oyida qabul qilingan “Mehnat munosabatlari to’g’risida”gi qonun ishlab chiqarish nizolarini hal qilish tartiblarini belgilab berdi, ish tashlashlar ehtimolini kamaytiradi;
   

3. 
   “Mehnat me’yorlari to’g’risidagi qonun” 1947-yil aprel oyida qabul qilinib mehnat sharoitlarini yaxshilashga qaratildi. Unda majburiy mehnatga yo‘l qo‘ymaslik, ishlab chiqarishdagi jarohatlar bo‘yicha tovon to‘lash, sakkiz soatlik ish kunini joriy etish ko‘zda tutilgan.
   

Ushbu uchta qonun urushdan keyingi yillarda tez sur’atlar bilan kengayib borayotgan kasaba uyushmalarini qo’llab-quvvatladi. Ishlab chiqarishda nizolar ko‘p bo‘lib, natijada kasaba uyushmalari nazoratni o‘z qo‘liga ola boshladi, boshqacha aytganda, sifat nazorati ishchilar zimmasiga tushdi. Aholining o’sishiga mehnat islohoti yordam berdi. Umumiy aholi soni 78,101 million kishini tashkil etdi.Bu 1940-yilga nisbatan sezilarli o’sishdir. (71,933 mln.) va 1944 yildan beri (74,433 mln.). 1947 yilda mamlakat iqtisodiy tanazzulga yuz tutdi, ish bilan bandlar soni biroz oshdi. Aytish mumkinki, AQSh tomonidan bosib olinishi va undan keyingi o’n yilliklar Yaponiyaning iqtisodiy tiklanishida ko’p afzalliklarni keltirdi.

Birinchidan, Amerikaning yadroviy soyabon himoyasi ostida yaponlar mudofaa uchun katta mablag’ sarflashlari shart emas edi va shu tariqa kapital, ishchi kuchi va energiya kerakli yo’nalishga yo’naltirilishi mumkin edi.

Ikkinchidan, Yaponiya okkupatsiya ostida bo’lgan vaqtlarida Amerika turmush darajasi va boshqaruvning samarali usullari ta’siri ostida qoldi.

Uchinchidan, bosib olish Yaponiyaning hukmron doiralari tuzilmasida o’zgarishlarga olib keldi. Siyosat va biznesdagi yangi rahbarlar bor kuchlarini iqtisodiyotni tiklashga qaratdilar.

Urush yillarida ittifoqchi davlatlarning harakatlari tufayli dengiz orqali tashish to‘sib qo‘yildi, shu sababli mamlakatga xomashyo olib kirish nihoyatda qiyinlashdi. Ikkinchi jahon urushi tugagandan so’ng, Amerika bosqinchi kuchlari xalqaro savdoga cheklovlar qo’ydi va shu bilan taqiqni uzaytirdi. Ijtimoiy iqtisodiy muammolar tufayli vaziyat yomonlashdi. Natijada aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot 1934-36-yillardagi darajasidan 1946-yilda 55 foizga kamaydi.1953-yilga kelibgina u tiklandi. Tiklanish tugagach, Yaponiya o’n besh yildan ortiq o’sish sur’atini saqlab qoldi.

1946-yili Tiklanishni moliyalashtirish davlat banki tashkil qilindi, ammo uning kreditlari subsidiyalar tarzida to'landi.

Tiklanish juda sekin yuz berdi. Bu yillari AQSh iqtisodiy yordamini to'xtovsiz oshirib bordi: Yaponiyaga yordam sifatida Amerikadan oziq-ovqat, dori-darmon, keng iste'mol tovarlari yetkazib berildi. Ularni sotishdan tushgan mablag' iqtisodni maxsus hisobiga o'tkazildi.
1946-yil Iqtisodiy tashkilotlar federatsiyasi (Key-denren) tashkil qilindi va u siyosatda yapon biznesi manfaatlarini himoya qila boshladi. 1946-yil 21-noyabrda kasaba uyushmalari to'g'risida qonun qabul qilindi. Unga muvofiq kasaba uyushmalari jamoa shartnomalarini tuzish, o'z talablarini qo'llash uchun ish tashlashlar o'tkazish huquqini oldi. Ammo Yaponiyadagi Amerika ma'muriyati kasaba uyushmalarini nazorat ostida ushlab, ularning ish haqi va mehnat sharoitlari to'g'risida haddan ziyod talablarni ilgari surishiga yo'l qo'ymas edi.
Osiyocha tafakkur va mehnat an'analariga ega bo'lgan yaponlarni g'arbcha mehnat usullariga ko'niktirish oson kechmadi. Amerikaliklar yaponlarni eng zamonaviy biznes usullari bilan tanishtirib bordi. 1947-yili Yaponiyada buxgalteriya hisobining amerikacha usullari joriy qilindi, 1949-yili diplomli buxgalterlar to'g'risida qonun qabul qilindi, korxonalarni moliyaviy taftish qilish usullari tartibga keltirildi. 1950-yildan kadrlar tayyorlashning amerikacha standartlari joriy qilindi.
Yapon mahsulotlarining sifatini oshirishga katta e'tibor qaratildi. E. Deming va boshqa amerikalik mashhur iqtisodchilar ma'ruzalar bilan chiqdi. E. Deming ma'ruzalaridagi mahsulot sifatini nazorat qilishning ilg'or usullari yaponlarni hayratga soldi. Yaponlarning yangiliklarga intilishi, barcha ilg'or usullarni tez ilg'ab va o'zlashtirib olishga moyilligi ham katta rol o'ynadi. 1951-yili E. Deming nomidagi mukofot ta'sis etilib, u har yili sifatni boshqarishning yangi usullarini joriy qilishda erishgan muvaffaqiyatlar uchun korxonalarga berib borildi. Tez orada “Made in Japan” degan belgi yuqori sifatning sinonimi bo'lib qoldi.
Shunga qaramasdan, iqtisodning tiklanishi juda sekin bordi, 1950-yili sanoat ishlab chiqarishining hajmi zo'rg'a urushdan oldingi ko'rsatkichning yarmiga yetdi. Bunday sharoitda odatdagi inflatsiyaga qarshi usullar qo'llanildi va ular kuchsiz korxonalarning xonavayron bo'lishiga hamda ishsizlikning oshishiga olib keldi. 1949-yildan, ko'plar uchun kutilmaganda, amerikaliklar AQShning bosh iqtisodiy maslahatchisi J. Dodj tavsiyasiga ko'ra Yaponiyadan reparatsiya to'lovlarini olishni to'xtatdi.
Iqtisodiyotning tiklanishi Dodj chizigʻi bilan boshlandi. Detroyt banki gubernatori Jozef Dodj avvalroq valyuta islohotlarini nazorat qilgan. Prezident Truman tomonidan okkupatsion Germaniyadan Yaponiyaga Amerika vakili sifatida yuborildi. Uning islohot rejasi 1949-yil 20-aprelda parlament tomonidan ma’qullangan va qabul qilingan. 1949-yil 7-martda bo‘lib o‘tgan konferensiyada Dodj islohotning mazmun-mohiyatini shunday bayon qildi: “Hukumat inflyatsiyani ochadimi, hukumat ularni yopishga ham majburdir” dedi. Hukumat xarajatlarini – subsidiyalarni, sarmoyalarni va hokazolarni qisqartirishi qiyin edi. Biroq, bu qiyin qarorlardan qochmasdan amalga oshirilishi kerak. Davlat xarajatlari faqat soliq yig‘imlari hisobidan qoplanishi kerak. Hukumat oddiy odamlarni o‘z misolidagina tejashga majbur qila oladi. Amerika yordami amerikalik soliq to’lovchining pulidir. Ular Yaponiyaga vaqtincha o’rnini bosuvchi va Yaponiya o’zi ishlab chiqarishi kerak bo’lgan narsaga qo’shimcha sifatida berildi. Sizning ishlab chiqarishingiz allaqachon o’sib bormoqda va subsidiyalar bilan qo’llab-quvvatlanmaydi. Ishlab chiqarishni ko’paytirish orqali siz subsidiyalarni oshirasiz. Hozir Yaponiya iqtisodiyoti ikki ustunda turibdi: biri Amerika yordami, ikkinchisi byudjet subsidiyalari. Bu ustunlar juda baland, siz ulardan yiqilib tushishingiz mumkin. Shunday qilib, “Dodj chizig’i” ning asosiy nuqtalari quyidagilardan iborat eedi

1. 
   Inflyatsiya bosimini ta’minlash maqsadida konsolidatsiyalangan milliy budjetni muvozanatlashtirish;
   

2. 
   Qayta qurish moliya banki faoliyatini to‘xtatib turishni qisqartirish;
   

3. 
   Davlatning iqtisodiyotga aralashuvi darajasini pasaytirish (ayniqsa, subsidiyalar, narxlarni nazorat qilish);
   

4. 
   1 dollarga 360 iyenadan iborat yagona qat’iy belgilangan kursni joriy etish;
   

5 ) xalqaro savdoga davlat savdo idoralari orqali emas, balki xususiy kanallar orqali qaytish” Dodj daromadlar va xarajatlarni taqsimlangan balanslash tamoyilidan foydalangan. Shuningdek, davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining markaziy idoralarida xodimlarning qat’iy soni belgilab qo‘yildi. 1 dollar uchun 360 iyena kursi juda yuqori, chunki Yaponiyada xarajatlar yuqori darajada edi. Shu sababdan ko’pgina tovarlar jahon bozorida raqobatbardosh bo’lmagan (to’qimachilik tovarlaridan tashqari) bo’lib chiqdi. 1949-yilda “Valyuta nazorati va tashqi savdo qonuni”, 1950 yilda - “Chet el investitsiyasi to’g’risida”gi qonun, 1953 yilda – “Kartellar to’g’risida”gi qonun qabul qilindi. Bundan tashqari, 1949-yilda nazorat apparati yaratildi

Chet el valyutasi bilan operatsiyalar faqat maxsus ruxsatnoma bilan amalga oshirilishi mumkin edi. Barcha operatsiyalar banklar orqali o’tdi, lekin faqat bir nechta banklar ushbu operatsiyalarni amalga oshirish huquqiga ega edi. Ushbu qonunning ma’nosi pul tizimining barqarorligini mustahkamlash, to’lov balansini qo’llab-quvvatlash edi. Asta-sekin valyuta nazorati yumshab bordi. Dodj islohoti Koreya urushi boshlanishidan oldin ikki yarim yil davom etdi. Islohotlar natijasida mutanosib budjet tamoyillari yaratildi. 15 yil davomida (1950-1965-yillarda) mamlakatda profitsit bilan barqaror budjet saqlanib qoldi.

1950-yili Koreya urushi boshlangandan so'ng, yaponlar AQSh va BMT ekspeditsion qo'shinlari uchun buyurtmalarni bajarishga kirishdi va 1951-yiliyoq sanoat ishlab chiqarishining urushdan oldingi darajasiga yetdi.
AQSh kechagi dushmanini o'z hamkoriga aylantirish kursini tanladi: tashqi savdodagi cheklashlar bekor qilindi; okkupatsiya rejimini tugatish ishlari jadal olib borildi. 1952-yilga kelib Yaponiya iqtisodini boshqarish davlat tizimi yaratildi. Quyidagilar uning asosiy tarkibiy qismlari bo'ldi;
- Moliya vazirligi;
- Tashqi savdo va sanoat vazirligi;
- Yaponiya banki;
- Iqtisodiy rejalashtirish boshqarmasi.
Davlat ana shu to'rtta “ustun” ga tayanib, iqtisodga hal qiluvchi ta'sir o'tkazishga erishdi va bu tadbirlar 1950-1960-yillari Yaponiyaning to'liq iqtisodiy tiklanishiga olib keldi.