Китобнинг орқа ва олди муқова кўриниши ўзбекистон республикаси энергетика вазирлиги

Тадқиқот услуби. Рисолада муаммони ечими, тизимли ва институционал 
(ташкилий, сиёсий, маъмурий шароитларда), шунингдек, иқтисодиётнинг аграр соҳасида 
биогаздан фойдаланиш йўли билан ишлаб чиқаришни математик моделлаштириш жараёни 
йўли танланди. 
Ўзбекистон бозор иқтисодиёти шароитида биоэнергетикани ривожлантиришнинг 
асосий муаммолари: 
- Республикада биоэнергетикани ривожланишига асосан ҳалақит бераётган 
муаммолардан бири - етарлича давлат қўллаб-қувватлашнинг тизими мавжуд эмаслиги, 
ҳалигача электр ва иссиқлик энергиясини ишлаб чиқариш учун имтиёзли тарифлар 
белгиланмаганлиги (анънавий турда ишлаб чиқарилаётган электр ва иссиқлик энергияси 
охирги бир неча йилда сезиларли даражада ошди), энг асосий мураккаблик бу, узоқ 
муддатга инвестиция киритишда (чунки, лойиҳаларнинг харажатларни қоплаш муддати 
10-15 йилда деб қаралиб, бизнинг шароитда узоқ муддат кутишмайди), лойиҳани келишиш 
билан боғлиқ расмиятчиликлар ва бошқа; 
- узоқ муддатли лойиҳаларни амалга ошириш учун инвесторларни жалб этишда 
мураккабликлар мавжудлиги; 
- чиқиндилардан биоэнергия ишлаб чиқариш учун ускуналар ва сотиб олиш учун бир 
қисм биоқурилмалар қийматини субсидиялаш (компенсация) механизми мавжуд эмаслиги; 
- республикада етук техник ечимли ва технологияли, иқлими ва табиатини ҳисобга 
олган биоэнергетиканинг технологиялари мавжуд эмаслиги; 
- тижорат банкларидан кредит олишда фоиз ставкалари юқори бўлгани учун 
лойиҳаларни қоплаш муддатлари узоқ ва маҳсулотни сотиш қийин, биогаз қурилмалари 
ёрдамида ишлаб чиқарилган электр энергиясининг тариф ставкаси белгиланмаганлиги; 
- аҳолининг етарли маълумотларга эга эмаслиги ва биогаз қурилмаси имкониятлари 
хусусида билимга эга бўлган мутахассисларнинг етишмаслиги, Ўзбекистон Республикаси 
иқлим зоналари учун соддалаштирилган биогаз қурилмалар кераклиги; 

---

- 
биоэнергетика технологияларини лойиҳалаштирадиган илмий-текшириш 
институтлари, ўрганадиган ва эксплуатация қиладиган мутахассисларни тайёрлайдиган 
олий таълимда факультетлар, ўрта таълимда мутахассисликлар тайёрлаш курслари 
киритилмаганлиги. 
- амалдаги кўпчилик мутахассислар ҳам биоэнергияни олиш бўйича янги технологик 
жараёнлар ҳақида тўлиқ тушунчага эга эмаслиги; 
- бугунги кунда республикамизда 100 га яқин, ҳар хил қувватли биогаз қурилмалари 
мавжуд бўлиб, лекин биоэнергетика ривожланиши, айниқса, имконияти кенг биогаз 
технологиясини қўллаш амалда суст кечаётганлиги; 
- етакчи хориж ишлаб чиқарувчилари таклиф этаётган, кўп миқдорда био чиқиндини 
(субстратлар) қайта ишлашга мўлжалланган йирик биогаз қурилмаларини нархлари 
баландлиги; 
- мавжуд органик чиқиндиларни қишлоқ хўжалигида ҳосил бўлишини
ва фойдаланишини ҳисобга олиб, республиканинг аграр сектори, хом ашё базаси бўлсада, 
энергия истеъмолчисидан, унинг ишлаб чиқарувчисига айланмаганлиги; 
- биоэнергетикадан фойдаланишда корхона ва агрофирмалар кучларини 
бирлаштирганида кластерлаштиришга эришиш мумкинлиги, тўлиқ (максимал) 
самарадорлик, бу каби ҳудудий-ишлаб чиқариш мажмуа (комплекси)ларини, биогаз 
қурилмаларида қайта ишлаш ва маҳсулотдан фойдаланиш занжирларига бирлаштириш, 
Агросаноат корхоналари учун мақбул (оптимал) ечимлиги етарлича ҳисобга 
олинмаганлигидир.