Kitob uchta qismdan iborat. "Strukturali dasturlash", "Obyektli-yo’nalishli dasturlash", "Standart kutubxonalar"

Eslatma. default so'zida sintaksis xato holida xato haqida xabar chiqarilmaydi, chunki kompilyator bu so'zni operatorning yo'l qo'yiluvchi belgisi deb qabul qiladi.


Sikl operatori

Sikl operatorlari ko'p marta takrorlanuvchi hisoblashlarni tashkil etish uchun foydalaniladi. Har qanday sikl sikl jismidan iborat, ya'ni bir nechta marta bajariladigan operatorlardan, boshlang'ich ko'rsatmalar, sikl parametri modifikatsiyasi va sikli bajarishni davom ettirish shaklini bajarishdan iborat (1.8-rasm).

Siklning bir marta o'tishi iteratsiya deb ataladi. Shartni tekshirish har bir iteratsiyada yo sikl jismigacha (u holda old shartli sikl haqida gapiriladi) yoki sikl jismidan so'ng (so'ng shartli sikl deyiladi) bajariladi. Ular orasidagi farq shundaki, shartdan keyin sikl jismi hamma vaqt hech bo'lmaganda bir marta bajariladi, sundan so'ng yana bir marta bajarish zarurligi tekshiriladi. Old shartli siklni bajarishning zarurligini tekshirish shikl jismigacha bajariladi, shuning uchun u bir marta ham bajarilmasligi ham mumkin.

a b
1.8-rasm. Sikl operatorlarining tuzilish sxemalari:
a – old shartli sikl, b – so'ng shakli sikl

Sikl jismida o'zgaruvchi va davom ettirish shartlarini tekshirishda foydalaniladigan o'zgaruvchilar siklparametrlari deb ataladi. Har bir iteratsiyada o'zgarmas qadam bilan o'zgaruvchisiklning butun sonly parametrlari sikl sanagichlari deb ataladi.

Boshlang'ich ko'rsatmalar dasturda oshkora qatnashmasligi mumkin, ularning ma'nosi shundaki siklga kirguncha unda foydalaniladigan o'zgaruvchilarga qiymatlar berish lozim.
Agar siklni davom ettirish sharti bajarilmasa, sikl tugaydi. Joriy iteratsiyada hamda umuman butun siklda majburiy tugatish holi ham bo'lishi mumkin. Buning uchun break, continue, return va goto operatorlari xizmat qiladi. Tashqaridan sikl ichkariga boshqaruvni uzatish tavsiya etilmaydi.
Qulaylik uchun emas zarurat tufayli C++ da uchta turli sikl operatori mavjud: while, do while va for.