Kitap Kapağı. cdr

Anahtar sözcükler: Kadın işi, İşbölümü, Yaylacılık, İnek bakımı, Yük taşımak 

Keywords: Female Work, Work Sharing, Humantrance, Cow Care, Load Carrying 

 

GİRİŞ 

Yaylacılık Türk yaşayışın en eski unsurlarından biridir. Eski çağlardan beri Türklerin 

yurt  edinme  anlayışında  yaylak  ve  kışlak  ayrımı  söz  konusudur.  Yazın  yüksek  yerlere, 

kışınsa alçak ovalara, köylere yerleşildiği için bu hareketli yaşam tarzını “konar göçerlik”, 

“dikey  göçebelik”  şeklinde  adlandıranlar  vardır  (Eröz,  1991).  Türklerin  bu  yerleşim 

hususiyeti  en  eski  tarihî  metinlerde  dile  getirilmiş  bir  husustur.  Beylerin,  bey  oğullarının 

kendilerine ait yaylakları olduğunun ifade edildiği ve “yayla bağışlamak” gibi bir motif de 

içeren  Dede  Korkut  hikâyelerinde  yayladan  şu  şekilde  söz  edilmektedir:  “Yėrden  göge 

ucalubdur yanı karlı, elvan otlu, gök sünbülli gözel dağlar, çıkub çıkub ak ordular ağır eller 

ol dağları yaylamasa, seküsinde bedev atlar örük üste otlamasa, sırtlarında kızıl geyik kır 

teke sıçraşmasa, çeşmesinün üstinde ala saybânlar çapılmasa, kızıl güller sepilmese, yangıl 

almalar tökülmese, sürahiler düzülmese, lalì çakır süzülmese, körpe kuzular çevrülmese, av 

etinden dadlu kebâblar buyrulmasa, o çakırdan beyzâdeler içüb içüb yetürmese, yerden göge 

ucaldugı, yanı karlı, elvan otlu gök sünbülli gözel daġlar neye yarar, neye yarar? (Ekici, 

2019) 

Köken olarak  “yaz,  yazı (geniş düzlük), yaymak” kelimeleriyle  ilişkili olan  yayla, 

hayvanlara  taze  ot  temin  etmek  için  yaz  mevsiminde  göç  edilen  geniş  otlaklı  yüksek 

platolardır. Ayrıca yaylalar “dinlenme ve sayfiye yeri” anlamı da taşımaktadır (Doğanay & 

Coşkun,  2013).  Yaylacılık  ise,  hayvancılıkla  ilgili  üretim  faaliyetlerinin  verimliliğini 

arttırarak  kışa  hazırlık  yapmaya  yönelik  faaliyetleri  ihtiva  eder.  Yaylacılığa  dair  pek  çok 

tarihî kaynakta bilgi yer almasına rağmen yayladaki günlük işlerin ne şekilde yürütüldüğüne 

ve kadın ile erkek arasındaki işbölümüne dair fazla bilgi yoktur.  

Kadim bir faaliyet alanı olan yaylacılığı toplumsal işbölümünün dışında düşünmek 

mümkün değildir. Toplumumuzda kadının ev içi sorumluluklarla ön plana çıktığı bilinen bir 

gerçektir. Eski Türkçe’de “kadın” anlamında kullanılan “evci, evcimen” gibi kelimeler de 

kadının ev içiyle özdeşleşmiş rolüne işaret eder. Ancak merkezî yerleşimden uzaklaşıldıkça 

ev  içi  ve  ev  dışı  ayrımı  belirsizleşmekte  ve  kadının  sorumluluk  alanı  değişiklik 

göstermektedir.  Bu  sebeple  yayla  kültürü,  farklı  dinamikleri  gözeten  bir  bakışla  ele 

alınmalıdır.  Yayladaki  işbölümü,  kadının  ve  erkeğin  toplumsal  rolleriyle  ilişkili  olarak 

kültüre de ışık tutmaktadır. 

 

---

Uluslararası Yaylacılık ve Yayla Kültürü Sempozyumu, 26 - 28 Eylül 2019 - Giresun 

International Symposium on Transhumance and Upland Settlement Culture, 26

th

 - 28

th

 of September 2019 – Giresun

 

207