3. Titrlash egrislarini ifoda etish va ularning ahamiyati.
Kuchli kislotani kuchli asos bilan titrlash.
Kuchli kislotani kuchli asos bilan titrlash.
Aniqlanayotgan modda eritmasiga sekin-asta titrant qo’shilganda eritmada pH ning uzgarib borishining grafik ifodasi titrlash egrisi deyiladi Titrlash egrisi indikatorni tugri tanlash uchun xisoblab chikiladi.
Kuchli asosni kuchli kislota bilan titrlaylik:
NaOH HCI NaCIH2O
HCl va NaOH eritmalarining hajmi 100 ml ikkalasining kontsentratsiyasi 0,1 n bo’lsin va titrlash davomida eritma xajmining ortishini xisobga olmaymiz.
Jadvaldan kurinib turibdiki, titrlash boshlanishida eritmada pH sekinlik bilan, ekvivalent nuktaga yakinlashgan sari tezrok uzgarib boradi va nixoyat ekvivalent nuktada keskin uzgarib ketadi
Eritmaning kontsentratsiyasiga (ya’ni pH iga) qarab egri chizikning keskin o’zgargan chegarasi titrlash sakramasi deyiladi. Eritmalarning kontsentratsiyalari katta bo’lsa, titrlash sakramasi xam katta bo’ladi. Tanlangan indikatorning rang o’zgartirish soxasi shu sakrama oraligida bo’lishi kerak. Sakrama katta bo’lsa, indikator tanlash osonlashadi. Eritma kontsentratsiyalari kichik bo’lsa, titrlash sakramasi xam kichiklashadi, binobarin indikator tanlash xam kiyinlashadi.
Kislotaning kontsentratsiyasi C>2•10-4 mol/l bo’lsa, indikator bilan titrlash mumkin. Aks xolda ekvivalent nukta indikator yordamida emas, fakat fizik-kimyoviy metodlar bilan aniklanadi.
CN3COOH ni NaOH bilan titrlaylik. Eritmalarning kontsentratsiyalari 0,1n va xajmi 100 ml deb va dioblashni osonlashtirish uchun eritmaning xajmi uzgarmay deb olamiz
CN3COOH NaOH CH3COONa H2O
Bu titrlash egrisini HCl ni titrlash egrisi bilan solishtirsak ekvivalent nukta neytral muxitda emas, ishkoriy sharoitda bo’ladi. Titrlash sakramasi HCl ni titrlashga karaganda ancha kichik va nixoyat ekvivalent nuktani aniklash uchun ko’p ishlatiladigan indikatorlardan fakat fenolftaleingina to’gri keladi. Kuchsiz kislotani titrlashda Sk-ta •K k-ta 10-9 dan kam bo’lsa indikator bilan titrlab buo’maydi
Ikki asosli kislotalarni kuchli ishqor bilan titrlash.
Ikki asosli kislotalarni kuchli ishqor bilan titrlash.
Ikki asosli kislotalarni titrlasak titrlash sakramasi 50% titrlanganda birinchi va 100% titrlanganda ikkinchi sakrama xosil bulishi kerak.
50% kislota titrlanganda titrlash sakramasining xosil bo’lishi uchun 2 shart bajarilishi kerak:
1)Ck-ta K110-9
2)K1:K2104.
100% titrlaganda sakramaning xosil bo’lishi uchun
Ck-taCk210-9 bo’lishi kerak.
Agar eritmada ikki kuchsiz kislota aralashmasi bo’lsa, ularning dissotsilanish konstantalari keskin farq qilsa, ya’ni C1K1;C2K2104 bo’lsa, ularni ketma-ket aloxida titrlash mumkin. Bu shart bajarilmasa, ikkalasi baravar titrlanaveradi.
Ko’p asosli kislotalarda [H] ni xisoblashda, odatda uni bir asosli deb karalaveradi, chunki keyingi boskichlarda ionlanish kichik bulganligidan xisobga olinmaydi.