Kislorodni tabiatda tarkalishi. Fizikaviy xossalari. Kimyoviy xossalari

MAVZU: Kislorod, oltingugurt va uning birikmalari.

Reja:

1. 
   Kislorodni tabiatda tarkalishi.
   
2. 
   Fizikaviy xossalari.
   
3. 
   Kimyoviy xossalari.
   
4. 
   Ozon xaqida ma’lumot
   
5. 
   Oltingugurt xaqida ma’lumot.
   

Kislorodni tabiatda tarkalishi

• 
  Kislorod tabiatda keng tarkalgan element (52,3%). Turli minerallar, rudalar va suv tarkibida kislorod bladi. Kislorod havoning hajmi jihatidan 20,9% ni tashkil etadi. Litosfera, atmosfe­ra va gidrosferada eng kup uchraydigan element kisloroddir.
  
• 
  Kislorod uch xil izotop:
  
• 
  ¹⁶O(99,76%), ¹⁷O(0,037%) va
  
• 
  ¹⁸O(0,203%) holida mavjud.
  
• 
  Olinishi. 1 Kislorod laboratoriyada Bertole tuzi KCIO₃, ni, KMpO₄ ni va nitratlarni kizdirish yo‘li bilan olinadi:
  
• 
   2KMnO₄ →K₂MnO₄+MnO₂+O₂
  
• 
   2KClO₃ → 2KCl +3O₂
  
• 
   2KNO₃ →2KNO₂+O₂
  
• 
   Bundan tashkari, laboratoriya sharoitida suvni, ishqorlar va kislorodli kislotalar tuzlarining eritmalarini elektroliz qilib kislorod olinadi. Texnikada kislorod suyuk, xavoni suyuqlantirib va suvni elektroliz qilish usuli bilash olinadi. Xavoni rektifikatsiyalashda yuqori bosim ostida xavo juda past temperaturada suyultiriladi. Shunda xavo tarkibidagi xar bir gaz suyuq xolga o‘tadi. Kislorod -183⁰ S suyuqlanadi.
  
•