Kirish,,0'rta asrlar tarixi haqida

Atamalar mazmunini bilib oling]

Dvoryan (hovli-mulk egasi) - o`rta asrlarda hukmdorlar oldidagi xizmatlari uchun berilgan merosiy imtiyozlari qonun bilan mustahkamlab qo`yilgan mulkdor taba-qalardan biri.

„Boyarlar kengashi"-Novgorod respublikasida hokimiyat oliy organi.

32-§. Chet el bosqinchilarining Rusga hujumi

Tayanch tushunchalar: Mo`g`ullar bosqini. Rusning tobe etilishi. Oltin o`rda. Shved va nemis bosqinchilariga qarshi kurash.

Mo`g`ullar hujumi. XIII asr boshlarida Osiyoda qudratli ' Mo 'g' ullar davlati tashkil topdi.

Bosqinchilik urushlari natijasida u qisqa vaqt ichida ulkan imperiyaga aylandi. 11237- yilda esa mo`g`ullar Rusga hujum boshlaganlar. 140 ming kishilik qo`shinga Botuxon boshchilik qikhVMo`g`ullar uchun feodal tarqoqlikni boshidan kechirayotgan Rusni bo`ysundirish qiyin kechmadi. Rus knyazlari umumiy dushmanga qarshi kurashda bir-birlariga yordamga kelmaganlar.

Yodda tuting Knyazlarning bir-biriga yordamga kelmaganligining asosiy sababi ularning o`zaro dushmanga aylanib qolganliklari edi.

Ryazan mudofaachilari qattiq qarshilik ko`rsatsalar-da, kuchlar teng bo`lmaganligi sababli jangda tor-mor etilgan. Mo`g`ullar tez orada Moskvani ham egalladilar. Navbat Vladimir-Suzdal knyazligiga kelgan. 1238-yilning mart oyida bu knyazlik ham tor-mor keltirildi. Knyaz Yuriy Vsevolodichning o`zi ham jangda halok bo`lgan.

Botuxon qo`shini 1240- yilda Kiyev knyazligini o`ziga bo`ysundirdi. Shu tariqa Rusning uch knyazligi (Polosk-Minsk, Smolensk va Novgorod-Pskov knyazliklari) dan boshqabarcha knyazliklar birin-ketin bo`ysundirildi.

Botuxon Rusdan boshqa istilo etilgan hududlarda Oltin o`rda xonligini tuzgan.

Rus yerlari Oltin o`rda tarkibiga kiritilmagan. Lekin ular Oltin o`rdaga tobe etilgan. Har bir knyazlik har yili katta miqdorda o`lpon to`lab turishga majbur qilingan. Rusning qaysi knyazligida kimning knyaz bo`lishi masalasini ham Oltin O`rda xonlari hal etganlar. Ma'qul ko`rilgan nomzod xondan yorliq olgachgina knyazlik taxtiga o`tiraplgan.

Knyazliklardan biriga barcha knyazliklardan Oltin O’rdaga to`lanadigan o’lponni yig`ish huquqi berilgan. O’sha knyazlik o`lponlarni to`plab Oltin o`rdaga topshirgan.

Yodda tuting O’lpon yig’ish huquqi berilgan knyazlikka Buyuk knyazlik yorlig’i ham berilardi.

Oltin O’rda xonlari chsrkovning kuchi va ta'sirini yaxshi bilganlar. Shuning uchun ham pravoslav cherkovidan madad olish maqsadida ruhoniylarga katta imtiyozlar berganlar.