Кириш (СЎз боши)

«Yaxshilar va yomonlar» o‘yini.


Yaxshi odamlar Yomon odamlar:
Chumoliday mexnatkash, Tulkiday ayyor,
Ko‘yday yuvosh, quyonday qo‘rqoq,
Sherday qo‘rqmas, bo‘riday ochko‘z,
Musichaday beozor, ilonday zaxarli,
Bulbulday xushovoz, qaqunoqday kakillagan,
Kiyikday chaqqon, to‘ng‘izday qo‘pol.
Bu o‘yinda o‘quvchilar yaxshi va yomon odamlarning sifatini aniqlashadi. Birinchi bajargan guruh taqdirlanadi.
Mavxum va anik otlar yuzasidan «Bu so‘z bizniki» o‘yini o‘tkazish mumkin.
Taxt, kitob, baxt, ozodlik, tuyg‘u, sumalak, shodlik, chashma, bug‘doy, tegirmon, muhabbat, rasm, xurriyat, mardlik, qadriyat, sadoqat kabi so‘zlarni aniq va mavxum otlarga ajratib yozishadi. G‘olib o‘quvchilar aniqlanadi. Sanoq sonlarni o‘rganishda «Topqirlar bellashuvi» o‘yinini o‘tkazish mumkin. Bunda o‘quvchilar «Son» so‘z turkimi ishtirok yetgan maqollarni topishda belashadi. «Bir bolaga yetti mahalla ota -ona »…
Nutqning badiiy bo‘yoqdorligini oshirish maqsadida «Manosini kim chaqadi? O‘yinini o‘tkazish mumkin. Bu o‘yinda o‘quvchilar ikkiga ajratiladi. Birinchilari aytgan fellarni ikkinchilari frazeologik ibora bilan almashtirishadi: gapirmadi – og‘ziga talqon soldi, quvondi – do‘ppisini osmonga otdi…
Bu sanalganlarning har birini ona tili darslarining har bir etabida o‘tkazish mumkin. Bular dars samaradorligini oshiruvchi sifatida katta ahamiyatga ega.
2. Hozirgi kunda ijodkor, tajribali ona tili va adabiyot o‘qituvchilari tomonidan quyidagi noananaviy turlari qo‘llanilmoqda.
1) Darslik bilan ishlash. Yangi material bir necha yirik qismlari bo‘linadi. O‘qituvchi savollarga o‘quvchi javobini darslikdan izlab topishi kerak. Javoblarni o‘qituvchi tahlil qilib boradi va o‘quvchilarning javoblarini baholaydi.
Dars oxirida o‘qituvchi mavzuni qisqacha umumlashtirish yakunladi. Bu metod o‘quvchilarni darslik bilan yoki manba matni bilan ishlab mustaqil bilim olishga o‘rgatadi.