Кириш рввиПУ

18-MA’RUZA

Burg’ilash mashinalari va qurilmalarini elektr ta’minoti va elektr uskunalari
Reja:

1. 
   Dastakli elektr parmalar
   
2. 
   Kolonkali elektr parma
   
3. 
   Kolonkali elektr parma
   
4. 
   Burg’ilash qurilmasi
   

Dastakli elektr parmalash ko’mir shaxtalarida asosan asosan ko’mir va tog’ jinslari bo’yicha kichik diametrli shpurlarni (eritilgan metallni shaxta pechidan chiqarish uchun mo’ljallangan tuynuk) burg’ilash uchun qo’llaniladi. Dastaki parmalash uzutmasi uchun quvvati 1,0 kVt qisqa tutashtirilgan rotor 3 aylanish sinxron chastotasi 000 ob/min bo’lgan asinxron elektr yuritgichlaridan foydalaniladi (ER14D - 2M parma), 1,2 kVt ( SER - 19m parma) va 1,4 kVt (ER18D-2M i ERP18D-2M parma).

PBga muvofiq dastaki elektrparmalarni elektr bilan ta’minlash 127Vdan yuqori bo’lmagan kuchlanishdagina amalga oshirishga yo’l qo’yiladi. Bugungi kunda MakNIIda ularni quvvatlashni 220V o’tkazish bo’yicha ishlar olib borilmoqda.

380 yoki 660 kuchlanishli transformatsiya uchun elektr parmaning ish kuchlanishi126 V bo’lishi, uchqunga xavfsiz zanjirlar bo’yicha masofadan turib boshqarishni ta’minlashda, kabel va yuritgichda maksimal tok himoyasi, shuningdek tokning sizib chiqishi himoyalash maqsadida maxsus apparatlar: AP-3,5M, AP-4 (ishga tushirish agregati, quvvat 3,5 va 4,0 kV·A), ABK-2,5, ABK-4, ABBK (kontaktsiz kommutatsiya apparati, quvvat 2,5 va 4 kV·A) va boshq.

Apparatlar portlash xavfi bo’lgan qobiqdan iborat bo’lib, unda kuch va yordamchi transformatorlar joylashtirilgan, avtomatik uzgich va ajratgich, kontaktorlar, himoya va boshqarish apparati.

AP agregatining elektr sxemasi himoyani ta’minlaydi: uzilishdan yoki

zaminlash zanjirida qarshilikni haddan tashqari ko’payishida, tokdan, tokni sizib chiqishi, boshqaruv zanjirida tutashuvdan, nol yoki minaldan.

ABBK kontaktsiz kommutatsiyali apparatlarning elektr sxemasi va ABK nol va minaldan tashqari yuqorida qayd qilingan barcha himoya turlarini ta’minlab beradi. Ana shu barcha apparatlarni tarmoqqa birlashtirishda birlamchi tarmoqqa va ikkilamchi tarmoqqa sirqish relesi magnitli ishga tushirgichni o’rnatish talab qilinmaydi. ABK-2,5 apparati elektr sxemasi (2 rasm) quyidagi tartibda ishlaydi.

AV avtomatiga ulanganida kuchlanish TV1kuch transformatoriga kelib tushadi, uning ikkalamchi cho’lg’amidan – yordamchi TV2 transformatorga, cho’lg’am 4 yordamchi transformatorning birlamchi TVZ cho’lg’ami sifatida xizmat qiladi. V uzgich ulangunga qadar parma korpusi sxemasida zaryad va kondensatorlar turkumidaS1 va S2 quyidagi o’zgarishlar sodir bo’ladi.

Musbat yarim davrida tok zanjirga o’qib o’tadi: cho’lg’amning yuqori nuqtasi 2 transformator TV2, diod VD21, S1 kondensator, diod VD23, cho’lg’amning pastki nuqtasi 2, kondensatorni S1 zaryadlanishga olib keladi.

S2 kondensatori musbat yarim davrda zanjir bo’yicha zaryadlana boshlaydi: cho’lg’amning pastki nuqtasi 2 transformator TV3, diod VD22, Dr4 drosselь, S2 kondensator, diod VD24, cho’lg’amning yuqori nuqtasi 2, kondensator Dr4 zanjiriga S2 ulash S1 kondensatori zaryadi oxirigacha vaqt bilan taqqoslaganda zaryadlanish vaqtini oshiradi.

Kondensator S1 zaryadi VS4 tiristorni ochish uchun, S2 kondensatori - VS dinistori tiristorni VS5boshqarish zanjiri orqali xizmat qiladi

VS4 tiristorga ochish uchun kam kuchlanish talab qilinadi va ochilgach, u manfiy yarim davrda S2 kondensator uchun shunt sifatida shakllanadi va oxirida elektrsizlanadi. Boshlang’ich holatida uni stabillashuvi va sxemaning qaytishi sodir bo’ladi.

Zaryad -VS4 ochiq tiristorli kondensator zaryadsizlanishi S1, shuntlash va S2 kondensator zaryadsizlanishi, bu VS dinistor va VS5 tiristorda yopiq holatga olib keladi.

2 Rasm. ABK-2,5 apparati elektr sxemasi.

Bundan holatda transformatorning TVZ cho’lg’amni ta’minlash sxemasi 4 3 cho’lg’amdan TV transformatorga UZ to’g’rilagichli ko’prigida VD25 - VD28 diodlar zanjiridagi uzilishda hosil bo’lmaydi . VS1 - VS3 kuch tiristorlari chiqarib yuborish signalining yo’qligi sababli yopiqligicha qoladi,parma yuritgichda o’zgarmas tok kelib tushmaydi, faqatgina VD7 - VD9 diodlar orqali pulьslanuvchi kelib tushadi.

Parma V uzgichini ulashda sxemaning ishlashi o’zgaradi. S1 kondensatorda zaryad to’xtaydi, TV2 transformatori 2 cho’lg’amida V uzgich orqali va VD diodi qisqa muddatga berkiladi. Anodli kuchlanishi nol orqali o’tishida VS4 tristori ham yopiladi. Manfiy yarim davrda S2 kondensatorda zaryad yuz bo’ladi, unda yuqori kuchlanishga erishilganda VS dinistor ochiladi va R18 rezistor orqali VS5 tiristor boshqarish zanjiriga tok boradi. Ochilgach esa, UZ ko’prik to’g’rilagich chiqarmasini birlashtiradi, TV2 transformatori 3 cho’lg’amidan, TV3 transformatori 4 cho’lg’amidan tiristor VS5orqali va UZ ko’prikda kuchlanish uzatilishini ta’minlaydi. Transformator TVZ ikkilamchi cho’lg’amidan VD1—VD6 diodlari va Dr1 – Dr3 drosseli orqali tok impulьslari VS1—VS3 kuch tiristori boshqarish zanjiriga kelib tushadi, natijada u ochiladi va bu parmalash elektr yuritgichini elektr bilan ta’minlanishiga olib keladi.

Dr1 - Dr3 drossellari qurilmasi kuch tiristori boshqarish zanjirida pulьsatsiyani silliqlash uchun zarurdir. Ajratkichni uzganda o’chirish sodir bo’ladi.

Q.T. himoyasida R1 va R2 eruvchan muhofazalagich yoki rele AV avtomatning maksimal toki kuchlanish darajasiga bog’liq holda amalga oshiraladi.Boshqarish zanjiridagi q.t.da agar sxema ulangan bo’lsa, uning ishi q.t.tokiga shuntlanadi. VS5 tristorining boshqaruvchi elektrodi quvvat olishni bas qiladi,bekiladi va TV3 transformatori 4 cho’lg’amini ta’minlashni to’xtatadi, bu o’z navbatida VS1—VS3 tristorlarini boshqarishda yo’qotishga va yuritgich parmasini o’chishiga olib keladi.

VS4 tristori uzilishlardan yoki zaminlangan simlarda qarshilikning o’ta oshib ketishidan himoyalaydi, VS5 tiristor boshqarish zanjiriga shuntlaydi va katta qarshiliklarda ochiladi. Izolyatsiyani nazorati va xavfli tok sizishidan himoyalashni maxsus sxema asosida to’plangan sizish relesi bajaradi. L7 rele kontakti izolyatsiyasining normal holatida zanjir uzuvchi g’altak OK zanjiri ochiq bo’ladi. Izolyatsiya shikastlanganda zanjir bo’yicha tok sizishi kelib chiqadi: VD17 - VD19 diodlari, K rezistor, K rele, yer, shikastlangan kabelning fazasi. K rede ishlab ketadi, K1 kontakti OK g’altagi zanjiri bilan tutashuv hosil bo’ladi va AV avtomatning o’chishi kelib chiqadi.

SHaxta elektr tarmoqlarida 1140 V kuchlanishi uchun APVI-1140 ishga tushirish agregati ishlab chiqilgan. Bu agregatning asosiy elementlari quyidagilar hisoblanadi: 3,5 kV-A quvvatli kuch tabiiy havoli sovutish quruq transformatori; 5 A tok va 1140V kuchlanishida avtomatik ajratgich; 250 V va 25 A toki ikkita uch fazalik kontaktor to’g’ri yuradigan kontaktli tizimi bilan; o’zini o’zi nazorat qiluvchi sizish relesi sxema elementlarining ishga yaroqligi, blokirovkalangan sizish relesi bilan birlashtirilgan (bir fazali sizishda 3,6 kOmdan ko’proq -sizish relening o’rnatma qiymati, BRU o’rnatmasi 19 kOm); maksimal tok relesi , uzish tizimi ishga yaroqligini vaqti-vaqti bilan tekshirish uchun qurilma bilan ta’minlash.

APVI-1140 agregatining elektrli sxemasi himoyalashni ta’minlaydi: nol, q.t.tokidan, tutashuv vaqtida boshqarishni yo’qotilishi yoki kontaktorlar bilan masofadan turib boshqarish zanjirida uzilish, ketuvchi zanjirlarda tok sizishini izolyatsiyalash qarshiligini oldindan nazorat qilish, shuningdek uzilishlar yoki 100 Om dan ko’proq zaminlashda zanjirlarda qarshilikning oshishi.

Agregat qobig’i mexanik blokirovka bilan ta’minlangan, avtomatik ajratgich ulangan holatida tez ochiladigan qopqoqning ochilish ehtimoliga yo’l qo’ymaydi yoki qopqog’i ochiq bo’lganda uni ulaydi.