Кириш рввиПУ

3.1-rasm. EKG-5A ekskavatorining umumiy ko’rinishi

To’g’ri lo’atali ekskavatorlarning asosan to’rtta turi ishlab chiqariladi: suriladigan rukoyat bilan kuch beruvchi, tirsak-richag bilan kuch beruvchi, “Su’erfront” ishchi uskunasi bilan kuch beruvchi va gidravlik kuch beruvchi ekskavatorlar.

To’g’ri lo’atali suriladigan rukoyat bilan kuch beruvchi –EKG-5A ekskavatorining tuzilishini ko’rib chiqamiz (rasm-8.1). Ekskavator ishchi uskunalardan, kuzov 1 bilan birga buriluvchi ‘latforma 14 va gusenitsali 16 yurish organidan tashkil to’gan.

Ekskavator ishchi uskunalariga cho’mich 9, strela 5 va rukoyat 12 kiradi. CHo’mich tagidan ochiluvchi. Strela ‘latformaga tayanchli sharnir orqali o’rnatilgan va ikki oyoqli ustun 2 ga kanat 5 yordamida burchak ostida tortib qo’yiladi.

CHo’mich kon jinsini qamrayotganda buriluvchi ‘latformada joylashgan ko’taruvchi baraban yordamida kanat 7 orqali ko’tariladi.

Rukoyat 12 ni zaboyga surish ya’ni rukoyatga kuch berish uchun kuch berish mexanizmidan foydalaniladi. EKG-5A ekskavatori tishli-reykali kuch berish mexanizmi 4 ga ega bo’lib strelada joylashgan. Tishli reyka rukoyat ‘astki tomoniga maxkamlangan. Kuch beruvchi shesternya esa kuch beruvchi valga joylashtirilgan. Rukoyat kuch beruvchi val o’qida burilish imkoniyatiga ega bo’ladi.

Buriluvchi ‘latformada ko’tarish barabanidan tashqari burish mexanizmlari, kuch berish uskunalari va ekskavatoni boshqarish mexanizmlari joylashgan.

Buriluvchi ‘latforma rolikli aylana yordamida tishli venets 17 o’rnatilagn yurish telejkasi ramasiga o’tiradi va 360 gradusga burilish imkoniyatiga ega bo’ladi.

Tishli-reykali kuch berish mexanizmi bilan ‘O «Uralmash» (Rossiya) zavodida ishlab chiqarilgan ekskavatorlar jihozlangan. EKG-8I, EKG-12,5 kabi ekskavatorlar esa ‘O «Ijorskiy za­vod» (Rossiya) zavodida ishlab chiqariladi va ular kanatli kuch berish mexanizmi bilan jihozlanadi. Ushbu ekskavatorlada rukoyatning oldinga va orqaga harakati kanat yordamida bajariladi. Kanatni tortish ‘latformada joylashtirilgan lebedka, rukoyat va strelada joylashtirilgan yarim blok va bloklar orqali amalga oshiriladi.

Tirsak-richagli kuch beruvchi ekskavatorlarda rukoyat strela bilan kinematik bog’lanmagan bo’lib strela ustunlari oralig’ida harakatlanadi.

«Su’erfront» ishchi uskunariga ega bo’lgan ekskavatrlarda cho’michning ishchi traektoriyasi uchta mexanizmi (ko’tarish, kuch berish va burish) ning o’za’ro ta’siri natijasida amalga oshiriladi. Ishchi uskuna cho’mich, rukoyat va streladan tashkil to’gan. Ko’tarish mexanizmi ko’tarish lebedkasi 16, kanat 7 va bloklar 8,9 dan tashkil to’gan. Kuch berish uchun ikkita gidrotsilindr 14 lar xizmat qiladi.

3.2-rasm. «Su’erfront» ishchi uskunariga ega bo’lgan ekskovator kinematik sxemasi