Kirish. O’rnatilgan tizimlar asosiy tushunchalari. O’rnatilgan tizimlar arxitekturasi va ularni loyihalash

-boshqa foydalanuvchilar. Ular ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan ma’lumotlar bilan kifoyalanadi yani o’zlariga ajratilgan xuquqlardan kelib chiqqan xolda.

• -boshqa foydalanuvchilar. Ular ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan ma’lumotlar bilan kifoyalanadi yani o’zlariga ajratilgan xuquqlardan kelib chiqqan xolda.

Xuquqlarning turlari

• MBBT da xuquqlarni ikki kategoriyaga bo’lish mumkin: xavfsizlik xuquqi va kirish xuquqi. Kirish xuquqi administrattsiyalash imkoniyatini beradi. Kirish xuquqi o’z nomidan kelib chiqqan xolda aloxida obe’ktlarga kirish xuquqini beradi.

Xavfsizlik xuquqi

• Xavfsizlik xuquqi xar doim aloxida foydalanuvchiga belgilanadi, (guruxdagilar emas balki o’rinlar va xamma uchun) uni tuzish vaqtida yoki(CREATE operatori orali) tavsifini o’zgartirishda (ALTER USER operatori). Bunday xuquqlar beshta:

SECURITY – MBBT ni boshqarish xuquqini beradi va foydalanuvchilarni xarakatini kuzatiladi. Bunday xuquqga yega bo’lgan foydalanuvchi barcha ma’lumotlar bazasiga kirish imkoniyatiga yega bo’ladi yani foydalanuvchilar ma’lumotini xosil qilish o’chirish va o’zgartirish, guruxlar parollari malumotlar bazasiga kirish xuquqini berishi, registratsiyalangan foydalanuvchilar ro’yxatini boshqarishi, boshqa foydalanuvchilarning so’rovlarini kuzatishi va nixoyat

• SECURITY – MBBT ni boshqarish xuquqini beradi va foydalanuvchilarni xarakatini kuzatiladi. Bunday xuquqga yega bo’lgan foydalanuvchi barcha ma’lumotlar bazasiga kirish imkoniyatiga yega bo’ladi yani foydalanuvchilar ma’lumotini xosil qilish o’chirish va o’zgartirish, guruxlar parollari malumotlar bazasiga kirish xuquqini berishi, registratsiyalangan foydalanuvchilar ro’yxatini boshqarishi, boshqa foydalanuvchilarning so’rovlarini kuzatishi va nixoyat

INGRES – komandasini boshqa foydalanuvchilar nomidan berishi mumkin. Security xuquqi server ma’lumotlar tuzilmasi administratori uchun yeng keraklidir shuningdek, axborot xavfsizligi uchun javobgar bo’lgan shaxs uchun xam keraklidir. Bu xuquqni umumlashtirish xolatida yesa ma’lumotlar bazasidagi xavfsizlikni susayishiga olib keladi.

• INGRES – komandasini boshqa foydalanuvchilar nomidan berishi mumkin. Security xuquqi server ma’lumotlar tuzilmasi administratori uchun yeng keraklidir shuningdek, axborot xavfsizligi uchun javobgar bo’lgan shaxs uchun xam keraklidir. Bu xuquqni umumlashtirish xolatida yesa ma’lumotlar bazasidagi xavfsizlikni susayishiga olib keladi.