Kirish bob. Umumiy malumotlar

kuchlanish deb ataladi.
B o sh q aru v ch i k u ch lan ish b o ‘sag ‘aviy k u c h la n ish d a n k ich ik
{UZI< U(), stok bilan istok orasida kuchlanish esa USI?0 b o ‘lsin. Bunda
kanal mavjud em as, stok « +— p o'tish esa, teskari siljitilgan b o ‘ladi.
Shuning uchun stok zanjirida tok juda kichik, taxm inan teskari siljitilgan
p -n o ‘tishning teskari tokiga teng b o ‘ladi va M D Y — tranzistor berk
rejim da ishlaydi.
Z atvordagi kuchlanish Uz = 0 dan Uz l >U0 gacha o ‘zgarganda,
yarim o‘tkazgich sirtiga yaqin qatlam n — turli o'tkazuvchanlikka ega
bo'ladi. Uz,—U0 bo‘lganda invers qatlam da elektronlar konsentratsiyasi
(6.10) ga muvofiq /V)= 1 0 h sm-3 bo‘lganda « = 1 0 15 sm_3ni tashkil etadi.
Istok va stok sohalar yuqori legirlangan yarim o‘tkazgich b o ‘lib, ularda
elektronlar konsentratsiyasi ял~ 1 0 ‘8 sm-3 ni tashkil etadi.
A m m o bu holda istok bilan kanal orasida elektr o ‘tishning balandligi
ϕ_T =0,17eV patensial barer mavjud.
Shunday boiishiga qaram asdan,
elek tro n lar uni oson yengib o 'tad i. Shuning uchun istok mavjud
b o ‘lganda tranzistordagi invers qatlam istokdan kanalga o ‘tuvchi
elektronlar bilan hosil qilinadi. Invers qatlam endi istokdan stokka
injeksiyalangan elektronlarning uchib o ‘tish vaqtida T_UCH hosil bo'ladi.
Elektrnlarning kanal dagi dreyf tezligi V_DR=µ_nE bu yerda
E=U_SI/L
kanaldagi m aydon kuchlanganligining bo'ylam a tashkil
etuvchisi. Natijada
Ʈ_UCH=

2.1. Maydoniy tranzistorni asosiy parametrlari

Zatvordagi kuchlanish U_ZI yordamida stok toki I_C ni boshqarish stok – zatvor xarakteristikasidan aniqlanadi. Bu xarakteristika tranzistorning uzatish xarakteristikasi deb ham ataladi. 4 a-rasmda U_SI=const bo‘lgandagi stok zatvor xarakteristikalar oilasi I_S =f (U_ZI) keltirilgan.

Stok – zatvor xarakteristikadan ko‘rinib turibdiki, U_ZI=0 bo‘lganda tranzistor orqali maksimal tok oqib o‘tadi. U_ZI qiymati ortishi bilan kanal kesimi tusha boshlaydi va ma’lum U_ZI.BERK. qiymatga yetganda nolga teng bo‘lib qoladi va stok toki I_S deyarli nolga teng bo‘lib qoladi. Tranzistor berkiladi. U_SI ortishi bilan xarakteristika tikkalasha boradi, bu holat kanal uzunligining uncha katta bo‘lmagan kamayishi bilan tushuntiriladi. Stok – zatvor xarakteristika tenglamasi quyidagi qo‘rinishga ega bo‘ladi:
.
I_C=I_C.TO’Y(1-U_ZI/U_Zi.BERK)² (3.12)
29 b–rasmda maydoniy tranzistorning chiqish (stok) xarakteris-tikalari keltirilgan. Stok xarakteristika - bu ma’lum U_ZI =const qiymatlaridagi I_S =f (U_SI) bog‘liqlik. U_SI ortishi bilan I_S deyarli to‘g‘ri chiziqli o‘zgaradi (tekis o‘zgarish rejimi) va U_SI= U_SI.TO‘Y. qiymatiga yetganda (b nuqta) I_S ortishi to‘xtaydi.



a) b)

4– rasm.