Kirish Asosiy tushuncha va atamalar

Ishni bajarish tartibi
1. Elektromagnit o`tqazgichli TYQ ni asosiy xaraktiri
2. TYQni asosiy qismlari bilan tanishish
3. TYQ ni knimatik sxemasi bilan tanishish.
4. TYQ ni qullanish sohasini aniqlash.
5. TYQ ni ishlash prinsipini o`rganish.
6. TYQni foydali va zararli tomonlarini aniqlash
7. Bajarilgan ish buyicha hisobot tuzish.

Tekshirish savollari

1. 
   TYQ qayerlarda qo`llaniladi.
   
2. 
   TYQ qanqa o`ziga xos hususiyatlarga ega?
   
3. 
   TYQ qanaqa qismlardan tashkil topgan?
   
4. 
   TYQni ishlash prinsipi bilan tanishish?
   
5. 
   TYQni asosiy kamchiligini aytib o`ting?
   

AMALIYMASHG’ULOT №2
Zvenolarning uzatish funksiyalari asosida ochiq va berk konturli tizimlarining umumiy uzatish funksiyalarini aniqlashga misollar.
Ishdan maqsad: buyumlarni orienterlash usuli va vositasi bilan tanishish. Yuklovchi moslamalarni o`rganish
Berilgan;

1. 
   Aylanma harakatga ega bo’lgan detallarni orientirlash asosiy metodini aniqlash.
   
2. 
   Detalni oreintirlash uchun asosiymoslamani o`rganish.
   
3. 
   Murakkab bo`lmagan detalarni oreintirlash aniqligini aniqlash.
   

Metodik qo`llanma
Zagatovkani stanokga, pressga, yig`uvchi va boshqa mashinalarga o`rnatish – ioshlov berish va yig`ish operatsivaning bir qismi hisoblanadi. Yordamchi vaqt analizi shuni kursatdi; universal stanoklarida yuklash va qaytib yulab olish uchun yordamchi vaqtning 20 % dan 70 %ni uz ichiga oladi.
Har xil turdagi zagatovkalarni yuklashni avtomatizatsiyalash vazifasi- umuumiy komplliksli murrakkab ish buycha texnalogik jarayonlarni avtomatizatsiyalashdir . Texnalogik jarayonnimurakkabligi shundakiy yig`ish va ishlov berishningformasi va o`lchamlarini har xilligidir, Sanoatga qattiq qotishmali kesgichlar va o`lchov asboblarni joriy qilinishi, puanson va matritsa, olmostli kesuvchi asboblar tez harakatlanadigan stanoklar, presslar va boshqalar paydo bo`lishiga olib keldi.Bunaqa mashinalar asosiy ishlov berish vaqti bir qancha qisqaradi lekin bunda yordamchi vaqtni kamaytirmasakmehnat unumdorligini oshishiga olib kelmaydi.
Masalan yuqori unumdorli asboblarni mashinalarda qo`llanmagan vaqt; Tm = 120 s yordamchi vaqt Tvs = 120 s; operativ vaqt Toper = 120 + 120 = 240 s; tez kesar kesgichlarni mashinada qo`llangandan keyin Tm = 30 s, 400 gan% kamayi operativ vaqt Toper = 30 + 120 = 150 s, t.e. u 240100: 150 = 160%. Kamaydi.
Namunadan kurinib turibdiki ishlab chiqarish unumdorligini oshirish uchun yordamchi vaqtni ham kamaytirish kerak. Yordamchi vaqtni kamaytirish uchun zagatovkalarni yuklovchi va yuklanib olinish uchun ishlatiladigan moslamalarni avtomatizatsiyalashgan moslamalar bilan taminlashdir. Bundan tashqari yuklashva yuklab olishni avtomitizatsiyalash bir xillik manoton ishchini ozot qiladi va ishchi mehnatini kamaytiradi va harakatni tezlashishi natijasida ishlab chiqarish unumdorligini oshiradi va bu bir ishchini bir nechta stanoklarni boshqarish mumkunligini anglatadi.
Mashinasozlikda zagatovkalar 4 xilda bo`ladi: uyumli ( similaryoki lentalar), prutokli, donali, va kukunli (metala keamik va plastmasali detalni olish uchun).
Uyumli materillar katta o`zinlikga ega ulardan ko`p detalar olinishi mumkun, prutokda esa nisbatan kam, donalida dona detallar olinadi.
Shuning uchunam o`lchamlari kichik bo`lgan detallarni uyumli va prutokli materiallardan olgan maqul. Zagatovkani o`lchamlari, tayyor bo`lgan detal o`lchamlariga yaqinroq bo`lgan detallar donabayt materialdan olinadi bu material isrofi koffeitsiyinti juda kam. Uyimli va prutokli materiallarni metalurgiya korxonalari taminlaydi. Kukunlida esa asosan donabayt olinadi bu esa ishlov berish kerak emasligini anglatadi. Avtomat moslamalar yarim avtomatni avtomatga aylantiradi, stanok va boshqa mashinalarni ishlash rejimini ko`rib chiqadi va kuchaytiradi, uzliksiz liniyalarni rasional kompanovka qilish sharoitini shakllantiradi.
Bu Shakllantirish, ishlab chiqarish madaniyatini va ishchilarni mehnat sharoitini oshiradi. Ommaviy va katta seriyali ishlab chiqarishda zagatovkaga o`lchami va turiga mos maxsus yuklovchi va yuklab oluvchi moslamalar qo`llaniladi. Seriyali va mayda seriyali ishlab chiqarishda bir smenaning o`zida har xil detallarga ishlov berishga to`g`ri keladi, bu esa har bir detalga ishlov berilganda yuklovchi va yuklanib oluvchi moslamalarni almashtirishga to`g`ri kelardi va juda katta vaqtni talab qiladi. Seriyali ishlab chiqrishda universal moslamalarni qullash to`g`ri hisoblanadi universal moslamalar tezda boshqa bir shakldagi detal uchunsozlanadi. Shunday qilib yuklovchi va yuklab oluvchi moslamalar ommaviy va ko`p seriyali ishlab chiqarish turi bilan berga yana seriyali va kichik seriyali ishlab chiqarishda qo`llash taklif etiladi.