Kinematikaning asosiy tushuncha va qoidalari Reja

Nuqta harakatining berilish usullari.

Nuqta harakati quyidagi uchta usul yordamida beriladi:

1) Vektor usuli,

2) Koordinatalar usuli,

3) Tabiiy usul.

Nuqta harakatining vektor usulda berilishi. M nuqta qandaydir Oxyz koordinatalar sistemasiga nisbatan harakatlanayotgan bo’lsin. Vaqtning istalgan paytida nuqtaning holatini M nuqta va koordinata boshi O ni tutashtirishdan hosil bo’lgan radius–vektor orqali aniqlash mumkin (1-rasm). M nuqta harakatlanayotganida vaqtga bog’liq ravishda radius–vektorning moduli ham, yo’nalishi ham o’zgarib boradi. Demak, radius–vektor t vaqtning vektorli funksiyasidan iborat bo’ladi, ya‘ni

(1)

(1) tenglamaga nuqtaning vektor shaklidagi harakat tenglamasi deyiladi. Radius- vektorlarning uchlarini tutashtirishda hosil bo’lgan chiziqqa vektorlar godografi deyiladi. Vektorlar godografi harakatlanuvchi nuqtaning traektoriyasi bo`lib hisoblanadi.

Vektorni analitik usulda berish uchun uning koordinata o`qlaridagi proeksiyalari berilgan bo’lishi lozim. vektorning to’g’ri burchakli Dekart koordinata o`qlaridagi proeksiyalari quyidagicha belgilanadi:

bu yerda: х,y,z- М nuqtaning koordinatalari.

Agar koordinata o`qlarining birlik vektorlarini va - deb belgilasak radius–vektor uchun quyidagi ifodani hosil qilamiz:

(2)

(2) tenglik harakatning vektorli va Dekart koordinatalari orqali aniqlash usullari orasidagi bog’lanishni ifodalaydi.